• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • اعضای مشورتی هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter
تحقیقات تاریخ اجتماعی
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 9 (1398)
دوره دوره 8 (1397)
دوره دوره 7 (1396)
دوره دوره 6 (1395)
دوره دوره 5 (1394)
دوره دوره 4 (1393)
شماره شماره 8
شماره شماره 7
دوره دوره 3 (1392)
دوره دوره 2 (1391)
دوره دوره 1 (1390)
احمدزاده, محمدامیر. (1393). نقش ترجمۀ آثار جدید در شکل‌گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار. تحقیقات تاریخ اجتماعی, 4(8), 21-48.
محمدامیر احمدزاده. "نقش ترجمۀ آثار جدید در شکل‌گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار". تحقیقات تاریخ اجتماعی, 4, 8, 1393, 21-48.
احمدزاده, محمدامیر. (1393). 'نقش ترجمۀ آثار جدید در شکل‌گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار', تحقیقات تاریخ اجتماعی, 4(8), pp. 21-48.
احمدزاده, محمدامیر. نقش ترجمۀ آثار جدید در شکل‌گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار. تحقیقات تاریخ اجتماعی, 1393; 4(8): 21-48.

نقش ترجمۀ آثار جدید در شکل‌گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار

مقاله 2، دوره 4، شماره 8، پاییز و زمستان 1393، صفحه 21-48  XML اصل مقاله (304.29 K)
نویسنده
محمدامیر احمدزاده
استادیار پژوهشکدۀ تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
ترجمه از جمله راه‎های انعکاس تحولات فکری-‌فرهنگی اروپا در گروه­های فعال اجتماعی ایران دورة قاجار محسوب می‌شود و می­توان برای ترجمه‌ها، به مثابه متون نوشتاری جدید، نقش اجتماعی در روند انتقال فرهنگی قائل شد. جریان نوگرایی متأثر از ترجمۀ آثار و متون اروپایی در ایران در مقایسه با کشورهایی همچون عثمانی و مصر به‎سادگی شکل نگرفت و با دو مسئلۀ عمده مواجه بود: اول، بدفهمی محتوا در نتیجة تلفیق محتوای متون تخصصی جدید با دانش و روش‌های ترجمه در ایران و دوم، ایفای نقش کانون­های فرهنگی واسطه در روند آشنایی ایران با میراث علمی، فکری و فرهنگی دنیای جدید در نتیجة فاصله جغرافیایی ایران از اروپا. به‌گونه­ای که برخی از محققان نقش کشورهای واسطه در تأخیر ارتباط مستقیم ایران با وضع جدید به«بیراهه عثمانی» توصیف کرده­اند، زیرا ترجمه از طریق زبان­های واسطه، وضعی را رقم زد که ترجمۀ از متون اصلی کمتر مورد توجه مخاطب ایرانی قرار گرفت. در این مقاله، با روش تحلیل گفتمان، نحوۀ انعکاس متون جدید در جامعۀ ایران و روند تقابل و تلفیق صورت‎گرفته بین ذهنیت ایرانی با ذهنیت جدید، در فرایند ترجمه‎ها بررسی می­شود تا ضمن برجسته­سازی اصلی­ترین دال­های انتقال‌دهندة مفاهیم و معانی جدید در محتوای متون ترجمه‌شده، صورت‌بندی جدیدی از فرایند اقتباس و تولید متن، مراحل، آثار و موانع تأثیر بیشتر آن پرداخته شود.
کلیدواژه‌ها
نوگرایی؛ منابع جدید؛ ترجمه؛ دورۀ قاجار؛ عصر رویارویی؛ ایران
عنوان مقاله [English]
The Role of Translation of New Works in the Formation of Modernism Discourse
نویسندگان [English]
Mohammad Amir Ahmadzadeh
Assistant Professor of History, Institute for humanities and cultural studies (IHCS
چکیده [English]
This issue was one of the most effective ways of transferringthe European modernity and modernization to the mind, language and mentality of the Iranians, in a way that the social role of the new writings in transferring modern concepts to Iraniansis undeniable. This modernism, which was the result of translation of European historical and academic sources, did not occur easily in Iran in comparison with other countries like Ottoman Empire and Egypt. It faced two main problems: on the one hand, the unintentional or compulsory integration with Iranian traditional and native ideological discourse led to misunderstanding of modern concepts. On the other hand, Iran was geographically far awayfrom Europe, so it had to make connections with the civilized Europe through countries like Russia and Ottoman Empire. These linking countries hindered the direct relation of Iran with modernism. Given that, in different phases, the translation of original works to Persian happened less. In this paper, through adopting discourse analysis, we study the manifestation of modern texts in the Iranian society and the trend of confrontation and integration of Iranian traditional mindset with modern mindset in the translated works. Thus, in this research methodology and modelof analysis, we do not focus on “translated works” but talk “about translation” and critique it.
کلیدواژه‌ها [English]
modernism, New resources, Translation, Qajar era, Age of confrontation, Iran
مراجع

اتحادیه، منصوره (1376). «ت‍اج‌‎ال‍س‍ل‍طن‍ه‌ زن‍ی‌ آزادی‌خ‍واه‌ و ت‍ج‍ددطل‍ب‌ در دوران‌ ق‍اج‍ار»، ف‍ره‍ن‍گ‌ ت‍وس‍ع‍ه (ویژه‌ن‍ام‍ه)‌، س ۶، (اس‍ف‍ن‍د ۱۳۷۶ ): صص‌ ۷۷ - ۷۸ ‌.

احتشام‎السلطنه، محمودخان (1367). خاطرات احتشام‎السلطنه، به کوشش محمدمهدی موسوی، چ 10، تهران: زوار.

احمدی خراسانی، نوشین (1378). «ان‍دیش‍ه‌ه‍ای‌ ت‍اج‌ال‍س‍ل‍طن‍ه‌ در ن‍ق‍د ف‍ره‍ن‍گ‌ ح‍رم‍س‍راه‍ای‌ س‍ل‍طانی»، ب‍ایا، س 1، ش‌۴.

آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1936). الفبای جدید و مکتوبات، گردآورنده حمید محمدزاده و حمید آراسلی، باکو: فرهنگستان علوم جمهوری سوسیالیستی آذربایجان.

آدمیت، فریدون (1351). اندیشۀ ترقی و حکومت قانون؛ عصر سپهسالار، ت‍ه‍ران‌: خ‍وارزمی‌‏‫.

اسناد مدرسۀ دارالفنون {در600 طغرا}، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، میکروفیلم شمارۀ 4117.

اعتضادالسلطنه، علی‎قلی‎میرزا (1287ق). فلک سعاده، تهران: کتابخانۀ ملّی، چاپ سنگی، شمارۀ 5539.

اعتمادالسلطنه، محمدحسن‎خان (1345). روزنامۀ خاطرات اعتمادالسلطنه، به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.

اعتمادالسلطنه، محمدحسن‎خان (1363). الماثروالآثار (چهل سال تاریخ ایران در دورۀ پادشاهی ناصرالدین‎شاه)، به کوشش ایرج افشار، ج 1، تهران: اساطیر.

اکبری، محمدعلی (1384). چالش‎های مدرن در ایران عصر قاجار، تهران: ایران.

انصاری کاشانی، میرزا تقی‎خان (1287ق). جانورنامه، 2 جلد، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نسخه خطی شمارۀ 5256.

ایلچی شیرازی، میرزا ابوالحسن‎خان (1364). حیرت‎نامه (سفرنامۀ ایلچی به لندن)، حسن مرسل، تهران: مؤسسۀ فرهنگی رسا.  

پورحسن دارابی، جلیل(1391). رویکرد انتقادی روزنامه اختر به وضعیت زنان جامعه ایران در عصر ناصری ( 96 -1876م 1314-1292 ه. ق.)؛ پژوهش­های تاریخی ایران و اسلام، دورة 6، شماره 11،ص35-58.

پولاک، ادوارد یاکوب (1279ق). زبدة‎الحکمه، ترجمۀ مصطفی اصفهانی، تهران.

تاجیک، محمدرضا (1376). «کلمۀ نهایی: شکل‌گیری گفتمان‌های هویت در ایران»، فصلنامۀ پژوهش، س2، ش 7.

تاجیک، محمدرضا (1382). تجربۀ بازی سیاسی در میان ایرانیان، چ 2، تهران: نی.

تاجیک، محمدرضا (1384). روایت‌ غ‍ی‍ریت‍‌ و ه‍وی‍ت‌ در م‍ی‍ان‌ ای‍ران‍ی‍ان‌، ت‍ه‍ران‌: ف‍ره‍ن‍گ‌ گ‍ف‍ت‍م‍ان‌.

تاجیک، محمدرضا (14‌مرداد1388). جنبشی که به فرجام نرسید، سایت جماران. کد خبر: 12283،http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_12283.aspx

تاریخ انکشافات و اختراعات، ترجمۀ منوچهر، کتابخانۀ ملّی، نسخه خطی شمارۀ 465.

تاریخ فرانسه (1302ق). ترجمۀ میرزا آقابیک، کتابخانۀ ملّی، نسخه خطی شمارۀ 165.

ترابی فارسانی، سهیلا (1384). تجار، مشروطیت و دولت مدرن، تهران: نشر تاریخ ایران.

توکلی طرقی، محمد (1382). تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، ت‍ه‍ران‌: ن‍ش‍ر ت‍اریخ ایران‌.

خ‍اطرات‌ ت‍اج‌ال‍س‍ل‍طن‍ه(1361). به ک‍وش‍ش‌ م‍ن‍ص‍وره‌ ات‍ح‍ادیه‌ و س‍ی‍روس‌ س‍ع‍دون‍دیان‌، تهران: نشر تاریخ ایران.

خانیکی، هادی (1377). «درآمدی بر رابطه بین نظام اجتماعی و ساختار زبانی و مطبوعات»، فصلنامۀ گفتمان، س 1، ش 2.

دکارت، رنه(1279ق). نطق (گفتار در روش)، ترجمه از ترکی و مقدمۀ افضل‌الملک کرمانی، نسخه خطی کتابخانۀ ملک، شمارۀ 6172.

دکارت، رنه (1279ق). حکمت ناصری (کتاب دیاکرت)، ترجمۀ العازار رحیم موسایی همدانی و امیل برنه فرانسوی، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، میکروفیلم شمارۀ 4677.

رساله‎های میرزاملکم ناظم‎الدوله (1388). گردآوری و مقدمۀ حجت‎الله اصیل، تهران: نی.

روش‍نی، ق‍درت‌ال‍ل‍ه‌ (1354). ام‍ی‍رک‍بیر و دارال‍ف‍ن‍ون (م‍ج‍م‍وع‍ۀ خ‍طاب‍ه‌ه‍ا)‏، ت‍ه‍ران‌: کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران.

ریشار، یان (1369). ایران و اقتباس‎های فرهنگی شرق از مغرب‎زمین، ترجمۀ ابوالحسن سروقدم، مشهد: آستان قدس رضوی.

رینگر، مونیکا (1381). آموزش، دین، و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار، ت‍رجمة م‍ه‍دی‌ حقیقت‌خواه، تهران: ققنوس.

رئیس‎نیا، رحیم (1382). ایران و عثمانی در آستانۀ قرن بیستم، ج 1، تهران: مبنا.

روزنامه اختر، سال اول تا سال بیست و سوم(1314-1292ق/1896-1876م)

زنجانی، ابراهیم (1379). خ‍اطرات‌ ش‍ی‍خ‌ اب‍راهیم‍‌ زن‍ج‍انی‌ (س‍رگ‍ذش‍ت‌ زن‍دگ‍انی‍‌ م‍ن‌)، ب‍ه‌ اه‍ت‍م‍ام‌ غ‍لام‍حسین‌ م‍ی‍رزاص‍ال‍ح‌، ت‍ه‍ران‌: ک‍ویر.

ژان داود ارمنی، جهان جهان‎نمای جدید در جغرافیای تاریخی و سیاسی و اقتصادی و طبیعی عالم، کتابخانۀ ملّی ایران، نسخه‎ خطی شمارۀ 55.

ژوبر، پیرآمده (1322). مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمۀ محمود هدایت، تهران: تابان.

سرنا، کارلا (1362). آدم‎ها و آیین‎ها در ایران، ترجمۀ علی‎‎اصغر سعیدی، تهران: کتابفروشی زوار.

سیزموندی (1300ق). اکنمی پلتیک، ترجمۀ ریشارخان فرانسوی، کتابخانۀ ملّی، نسخه خطی شمارۀ 146.

شاو، استنفورد جی؛ و ازل کورال شاو (1371). تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیۀ جدید، ترجمۀ محمود رمضان‎زاده، ج 2، مشهد: آستان قدس رضوی.

شایگان، داریوش(1392).داریوش شایگان، نگاه شکسته: بحثی دربارۀ «اسکیزوفرنی» فرهنگی، ترجمه علیرضا مناف‌زاده، تهران: فرزان روز‏‫.

شلیمر، یوهان فلمنکی (1277ق). سرّالحکمه، ترجمۀ تقی انصاری کاشانی، نسخه خطی، مدرسۀ سپهسالار، شمارۀ 7379.

شوشتری،میرعبداللطیف(1363). تحفه العالم ذیل التحفه، به کوشش صمد موحد، تهران، کتابخانه طهوری.

شیرازی، میرزا صالح (1362). گزارش سفر میرزا صالح شیرازی، به کوشش همایون شهیدی، تهران: مؤسسۀ انتشاراتی راه نو.

شیرازی، میرزا صالح (1364). مجموعه سفرنامه‎های میرزا صالح شیرازی، به کوشش غلامحسین میرزا صالح، تهران: نشر تاریخ ایران.

طالبوف، عبدالرحیم (1313ق). هیئت جدید، ترجمۀ اثر فلارمایون، اسلامبول: چاپ دفتر.

طالبوف، عبدالرحیم (1323ق). مسالک‎المحسنین، قاهره، مطبعه هندیه بالموسکی‏

فروغی، محمدعلی (1366). سیر حکمت در اروپا، چ 4، 3 جلد، تهران: زوار.

فلاماریون، کامی (1313ق). هیأت جدید، ترجمۀ عبدالرحیم طالبوف، اسلامبول.

فیلکیه (1284ق). تذکرۀ‎الارض ناصری، ترجمۀ محمدتقی انصاری، تهران: نسخه خطی، کتابخانه ملّی، شمارۀ 246 ف.

گوبینو، آرتور (بی‎تا). سه سال در ایران، ترجمۀ ذبیح‎الله منصوری، تهران: فرخی.

گوبینو، آرتور (1339). مذاهب و فلسفه در آسیای وسطی، ترجمۀ م. ف (فروشی)، تهران: بی‎جا.

م‍ج‍ت‍ه‍دی‌، ک‍ریم (1379). «اص‍لاح‍ات‌ ب‍ه‌ ق‍رائ‍ت‌ م‍ی‍رزام‍ل‍ک‍م‌خ‍ان»، ک‍ت‍اب‌ ن‍ق‍د، ش‌ ۱۶.

محبوبی اردکانی، حسین (1370). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، چ 2، ج 3، تهران: دانشگاه تهران.

مراغه‎ای، زین‎العابدین (1378). س‍ی‍اح‍ت‍ن‍امة اب‍راه‍ی‍م‌بیک‌، ترجمۀ م‎ـ‎ع‌ س‍پ‍ان‍ل‍و، ج 1، ت‍ه‍ران‌: ه‍ژب‍ر.

مستشارالدوله، میرزایوسف‎خان (1364). یک کلمه، به کوشش صادق سجادی، تهران: نشر تاریخ ایران.

موریه، جیمز (1230). سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی، با مقدمۀ محمدعلی جمالزاده، تهران: بنگاه مهرکی.

مونتسکیو، شارل لوئی دوسکوندا (1389). روح‎القوانین، ترجمۀ علی‎‎اکبر مهتدی، تهران: کتاب آمه.

میرزا رضاقلی تاریخ‎نویس (1266ق). تاریخ مختصر ناپلئون بناپارت، ترجمۀ میرزا رضا مهندس، نسخه‎‎خطی شمارۀ 128رف، ج 1، تهران: کتابخانۀ ملّی ایران.

م‍ی‍لان‍ی‌، ع‍ب‍اس (1374). «م‍درنیته‌ و ان‍دیشة ان‍ت‍ق‍ادی»‌، ک‍ل‍ک‌، ش‌ ۶۱-۶۳.

میلانی، عباس (1380). تجدّد و تجدّدستیزی (مجموعه مقالات)، تهران: اختران.

مینیه، فرانسوا (1306). تاریخ انقلاب کبیر فرانسه، ترجمۀ عبدالله مستوفی، تهران: کتابخانۀ مشرق.

ناطق، هما (1988). ایران در راه‎یابی فرهنگی 1848، 1834، لندن: مرکز چاپ و نشر پیام.

ون دایک، تئون. ای (1374). «تحلیل گفتمان خبر»، ترجمۀ حسن نورائی بیدخت، فصلنامۀ رسانه، س 6، ش 3.

Lorentz, J.H. (1974). Modernization and Political Change in Nineteenth Century in Iran: The role of Amir Kabir, Princeton, Princeton University.

Tavakoli-Targhi, Mohamad (2001). Refashioning Iran: Orientalism,Occidentalism and Historiography, Palgrave.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,630
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,234
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.