نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تاریخ،/ دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد تاریخ/ دانشگاه اصفهان.

چکیده

مجاورت دو حکومت ایران و عثمانی و مشابهت‌های فرهنگی و تاریخی آن‌ها سبب شد در دوره قاجار تعداد بی‌شماری از اتباع دو طرف به دلیل مشکلاتی که در وطن خود با آن مواجه بودند به کشور همسایه مهاجرت و تغییر تابعیت دهند. اگرچه شماری از مهاجرین نیز در ابتدا ضمن زندگی و کسب‌وکار در کشور همسایه، تابعیت خود را  حفظ کرده، ولی پس از مدتی تابعیت خود را تغییر می‌دادند. از اینرو این موضوع مهم است که  دلایلی باعث می‌شد این افراد، تابعیت خود را تغییر دهند و واکنش دولت ایران در قبال تغییر تابعیت اتباعش چگونه بود؟. این مقاله با روش کتابخانه‎ای اسناد موضوع را مورد بررسی و نتیجه حاصل نشان می‌دهد دلایلی چون اختلافات مذهبی، بدرفتاری مأمورین و دولت‌ها، بیرون آمدن اتباع از قید قوانین کشور خود و شرایط اقتصادی موجبات تغییر تابعیت افراد زا فراهم می‌اورد و این امر اغلب با اعتراضات پی‌درپی دولت‌ ایران همراه بود. 

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان، یرواند، (1391). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی.
اوبن، اوژن، (1362). ایران امروز، ترجمه علی‌اصغر سعیدی، تهران: کتاب‌فروشی زوار.
پارسادوست، منوچهر(1369). ریشه‌های تاریخی اختلافات ایران و عراق، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1372). ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش.
خان ملک ساسانی، احمد(1354). یادبودهای سفارت استانبول، تهران: بابک.
دفتر تاریخ مجموعه اسناد و منابع تاریخى‏، (1380)، گردآورنده: ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
دهقانی، رضا، (1391). «وضعیت حقوقی-اجتماعی جامعه ایرانیان مقیم عثمانی در سده‌های 14-11ق. با تأکید بر عراق»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 52 و 53
طباطبایی مجد، غلامرضا (1373). معاهدات و قراردادهای تاریخی در دوره قاجاریه، تهران: انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار.
عیسوی، چارلز، (1369). تاریخ اقتصادی ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: گستره.
عین‏السلطنة، قهرمان میرزا سالور، (1374). روزنامه خاطرات عین‏السلطنة، تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، جلد 8، تهران: اساطیر.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1369). به کوشش محمدحسن کاووسی عراقی، جلد1، تهران: اداره انتشار اسناد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1370). به کوشش محمدحسن کاووسی عراقی، جلد 3، تهران: اداره انتشار اسناد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1370). به کوشش محمدحسن کاووسی عراقی، جلد5، تهران: اداره انتشار اسناد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1375). به کوشش محمدحسن کاووسی عراقی، جلد 7، تهران: اداره انتشار اسناد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی، (1370)، به کوشش محمدحسن کاووسی عراقی، تهران: اداره انتشار اسناد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، تهران، (ج4).
مدنی، جلال‌الدین‌(1372). حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش.
ملک‌زاده، مهدی (1371). تاریخ مشروطیت ایران، جلد اول و پنجم، تهران: علمی.
موجانی، سید علی‌(1389). بازسازی تاریخ فراموش‌شده، تهران: مجمع جهانی اهل‌بیت (ع).
موجانی، سید علی‌(1389). عتبات عالیات عرش درجات، تهران: مجمع جهانی اهل‌بیت‌(ع).
نصیری، محمد(1372). حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: انتشارات آگاه.
اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، 1321ه.ق، ک8، پ14، س10 ؛ ک8، پ14، س5؛ ک8، پ14، س1؛ ک8، پ14، س2؛ ک8، پ14، س7؛
اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، 1323ه.ق، ک6، پ7، ص24؛ ک21، پ 10، ص54؛ ک21، پ 10، ص53،
اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، 1300ش، ک53، پ3،س3.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (کمام)، شناسه اسناد: ۲/۱۶۰/۲۹/۱/۴؛ ۲/۱۶۰/۲۹/۱/۴/۵ ؛ ۲/۱۶۰/۲۹/۱/۴؛ 6/4/1/29/160/2؛ ۲/۱۶۰/۲۹/۱/۴/۱؛51/3/1/29/160/2؛ 20/4/1/29/160/2؛