نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار تاریخ/ دانشگاه خوارزمی .

2 دانشجوی دکتری تاریخ/ دانشگاه خوارزمی

چکیده

در عصر شاه‌عباس اول، با رشد شهر و شهر‌نشینی ارتباطات اهالی شهرها و حکومت‌نیز توسعه یافت. در مقاله حاضر ماهیت و روابط اوباش به عنوان گروهی‌از جامعه شهری و حکومت در روزگار شاه‌عباس اول طرح و نتایج حاصل نشان‌می‌دهد گروهی از‌جامعه شهری بودند که در منابع با وجود لفظ یکسان، اَشکال متنوعی داشتند. میان‌اوباش به عنوان گروهی از جامعه شهری و اوباش به عنوان صفت برای کسانی که‌اوباش نبودند، تفاوت وجود دارد. اجامره و اوباش در بی‌ثباتی‌های سیاسی حضور‌پررنگ‌تری در محلات و شهرها داشته‌اند آنها در کنار ایجاد بی‌نظمی در شهرها‌حامی ضعفا نیز بوده‌اند. شاه عباس اول،توانست با ساماندهی این گروه، از‌توانایی آنها سود ببرد‌.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان،یرواند،(1376) مقالاتی در جامعه شناسی سیاسی،ترجمه سهیلا ‌‌ترابی فارسانی،تهران، شیرازه
اسکندربیک منشی، (1387)، تاریخ عالم آرای عباسی، بامقدمه ایرج افشار، ج2،1 ،3، تهران، امیرکبیر
اسکندربیک‌منشی‌و‌محمد یوسف مورخ،(1317) ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، تصحیح سهیلی خوانساری، تهران، اسلامیه
افشاری مهران،(1368)«جوانمردان و قلندران و فرهنگ عامه ایران»، چیستا، ش‌57،58،
افوشته‌ای نطنزی، (1373) نقاوه الاثار فی ذکر الاخبار، به اهتمام احسان اشراق، تهران، علمی و فرهنگی
انوری، حسن(1381)، فرهنگ بزرگ سخن،حسن انوری، ج1،7 ،چ اول، تهران، سخن
بافقی، محمد مفید،(1340)، جامع مفیدی، ایرج افشار، ج 3و1، تهران ، اسدی
باوم، اریک هوبز،(1390)، یاغیان، ترجمه عطاالله نوریان، تهران، قطره،
بلان، لوسین‌لویی،(‌1375)، زندگی شاه عباس اول،ترجمه ولی‌الله شادان،‌تهران، اساطیر
تتوی،‌احمد‌بن‌‌نصرالله،‌آصف‌خان‌قزوینی،(1382) تاریخ‌ الفی، مصحح غلامرضا‌طباطبایی مجد ، ج8 ، تهران ، علمی فرهنگی‌
تحویلدار، میرزا حسین‌خان، (1342)، جغرافیای اصفهان، منوچهر ستوده، تهران، دانشگاه تهران
جعفریان،رسول،(1379) صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست،‌ج‌1، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
جنابذی، میرزا بیک،(1378)، روضه‌الصفویه، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران ، موقوفات افشار
چهارده رساله در باب فتوت و اصناف،(1381) مقدمه وتصحیح مهران افشاری، مهدی مداینی، تهران، چشمه
حسینی‌استرآبادی، حسن بن مرتضی(1366)، تاریخ سلطانی، احسان اشراقی، تهران، علمی
خسروی زاده، صباح،(1393)،روزنامه جام جم،ش 3985
دلاواله، پیترو،(1390) سفرنامه پیترو دلاواله، ترجمه شعاع الدین شفا، تهران، علمی و فرهنگی
دهخدا، علی اکبر(1372، 1373) لغت نامه دهخدا، محمد معین، جعفر شهیدی، ج3 ،5  ،تهران،دانشگاه تهران
روملو، حسن،(1389‌)، احسن التواریخ، عبدالحسین نوایی،ج 3، تهران، اساطیر
سام میرزا،( 1384)، تذکره تحفه سامی، رکن الدین همایونفرخ، تهران، اساطیر
سیاقی‌نظام، نظام الدین علی شیرازی،(1393)، فتوحات همایون، تصحیح حسن زندیه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
شاملو، ولی قلی بن داود قلی، (1371)، قصص الخاقانی، تصحیح حسن سادات ناصری، ج1، تهران، وزارت ارشاد
فخرالزمانی قزوینی، ملا‌عبدالنبی(1340‌) تذکره میخانه، به اهتمام احمد گلچین معانی ، تهران ، اقبال
فراهی، میرزا برخوردار بن محمود،‌(‌1392)، منتخب محبوب القلوب، ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، معین
فسایی،میرزا حسن حسینی(1378)، فارسنامه ناصری، منصور رستگاری، ج1، تهران، امیر کبیر
فلور، ویلم، (1387)، دیوان و قشون در عصر صفوی، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران ،‌آگه
‌فلور،‌ویلم،‌(1366)،جستارهایی‌از‌تاریخ‌اجتماعی‌ایران‌عصر‌قاجار،ترجمه‌ابوالقاسم‌سری،ج1،2 ، تهران، توس
فیگوئروآ، دن‌گارسیا دسیلوا،(1363)، سفرنامه دن گارسیا دسیلوا فیگوئروآ،ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران ، نو
قصه حسین کرد شبستری،(1386)، ایرج افشار، مهران افشاری، تهران ، چشمه
کالمار، ژان، (1379)«آیین‌ها و اقتدار‌ تشیع:تحکیم تشیع صفوی»‌، ترجمه یداله آقا‌عباسی،تئاتر، ش24، 25
کریمی زنجانی‌اصل، محمد، (1388)« جوانمردان هنرمند و معرکه گیران بی‌باک»، اطلاعات حکمت و معرفت، ش44
کمپفر، انگلبرت،(1363)، سفرنامه کمپفر به ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری،‌تهران، خوارزمی
لابوئتی،‌استین‌دو،(‌1375)،‌سیاست ‌اطاعت:‌رساله درباره بردگی اختیاری،ترجمه علی‌معنوی، تهران، نی
لمبتون، آن.ک.س،(1360)، نگرشی بر جامعه اسلامی در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، مولی
محسنی ‌نیا،ناصر،(‌1386)،«بررسی واژه‌ی «اوباش» در عربی و فارسی»، مطالعات ایرانی،سال ششم،ش 11
منجم یزدی، ملا‌جلال‌الدین محمد(1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال،به کوشش سیف‌الله وحیدنیا، تهران، وحید،
منشی‌قمی، احمدبن‌حسین،(1383)، خلاصه التواریخ،احسان اشراقی، ج1،2،تهران، دانشگاه تهران
میرجعفری،حسین(1361) «منازعات نعمتی و حیدری درایران»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان،ش1
نصیری، محمدابراهیم بن زین العابدین،(‌1373)، دستور شهریاران، محمد نادر نصیری مقدم، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار
واصفی، زین‌الدین محمود،(1349)، بدایع الوقایع، تصحیح الکساندر بلدورف،ج1 ، تهران، بنیاد فرهنگ ایران
وبر، مارکس،( 1382‌) دین، قدرت،جامعه، ترجمه احمد تدین، تهران، هرمس
Hobsbawm , E. J, (1963) Primitive Rebels ,studies in archaic forms of social movement in the19th and 20th centuries, Newyork. frederick a .praeger .publisher.‌‌
Reid, James, (2000) Studies in Safavid mind, society, and culthure. line drawings by MehriYazdani-caste mesa California: Mazda.