نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام /واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار تاریخ/ دانشگاه رازی کرمانشاه.

چکیده

سنت ثار در نظام ارزشی قبیله در عصر جاهلی  اگرچه از ارکان فرهنگی این جامعه بود اما کارکردهای نا مطلوب اجتماعی آن به مرور زمان ، وجدان بیدار جمعی از خردمندان یا شاعران آن عصر را جریحه دار کرد.شناخت چیستی و کارکرد این سنت در نظام قبیله مساله ایست که کمتر به آن پرداخته شده است. در همین راستا تلاش گردیده تا از نظریه اجتماعی دورکیم به عنوان یک کلید مفهومی جهت درک  تداوم و  تحول سنت ثار بهره گرفته شود.می توان گفت که واکنش خردمندان به تداوم این سنت ،به طور بلند مدت زمینه های روانی یک تحول تدریجی و بالقوه برای تغییر نگرش به آن در فرایند تکامل جامعه قبیله ای فراهم کرد.اقبال و توجه به حکمیت یعنی القای مجازات ترمیمی دیه به جای ثار(مجازات تنبیهی) یکی ازپیش زمینه های این تحول بود.

کلیدواژه‌ها

آرون،ریمون(‌1389) مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی،مترجم،باقر پرهام‌،تهران‌، انتشارات علمی و فرهنگی
ابن ابی‌الحدید،عبدالحمید(1375)،شرح نهج‌البلاغه،ترجمه مهدوی دامغانی‌،تهران‌:نشر نی
ابن اثیر،أبوالحسن عزالدین(‌بی تا) تاریخ کامل بزرگ اسلام وایران،ترجمه ابوالقاسم حالت،تهران:موسسه مطبوعاتی علمی
ابن حبیب بغدادی، محمد (1405) المنمق فی اخبار قریش، تصحیح خورشید فاروق، بیروت، عالم الکتب
ابن خلدون،عبد‌الرحمن بن محمد،  1359‌، مقدمه ،ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، بنگاه ترجمه ونشر کتاب
ابن سائب کلبی‌، ابو منذر هشام بن محمد‌(1363)‌، اصنام، ترجمه جلالی نائینی،تهران: نشر نو.
ابن سعد،ابوعبدالله محمد(1405) الطبقات الکبری ، بیروت،دار للطباعه والنشر
ابن عبد ربه،أبو عمر أحمد بن محمد ( 1384) العقدالفرید،بیروت،دارالکتاب العربی
ابن منظور، محمد بن سکرم(1995) لسان العرب، الطبقه اولی، بیروت:دارالمیا التراث العربی
ابن هشام،أبو محمد عبد الملک (1377) سیرت رسول الله،ترجمه رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی،تصحیح اصغرمهدوی،چاپ سوم،تهران،خوارزمی
ابوعبیده، معمربن مثنی (1407) ایام العرب قبل الاسلام ، بیروت، عالم الکتب، مقدمه
استونز ،راب(1379) متفکران بزرگ جامعه شناسی، مترجم، مهرداد  میردامادی ،چاپ اول،تهران ، انتشارات مرکز
اصفهانی، ابوالفرج (1963) الاغانی،مصر،الموسسه المصریه العامه
اصمعی،عبدالملک بن قریب (1379 ه ق) العرب قبل الاسلام،تحقیق محمد حسن آل یاسین،بغداد،المدینه العلمیه
الالوسی،محمود شکری(1974) بلوغ العرب فی معرفه احوال العرب،الطبعه الثالثه،مصر،دارالکتاب العربی
بلاشر،رژی(1363) تاریخ ادبیات عرب،ترجمه آذرنوش،تهران،موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی
جعفریان ،رسول،(1383) سیره رسول خدا ،تهران:دلیل ما
جوهری فارابی ،ابونصر اسماعیل بن حماد نیشابوری( مشهور به جوهری) (۱۲۷۰)،صحاح اللغه ، به سعی و اهتمام شیخ موسی، تصحیح و مقابله شیخ جعفر و دیگران، تبریز، بی نا
حامد عبدالرحمن ،ابوطالب،(1984) التنظیم القضایی الاسلامیه، قاهره ،دارصادر
حتی ،فیلیپ(1986(  تاریخ اعراب ،ترجمه ابوالقاسم پاینده،تهران:نشر آگاه
دورکیم، امیل (۱۳۸7)  صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز
زرگری نژاد،غلامحسین (1378) تاریخ صدراسلام(عصرنبوت)،تهران،سمت
شهرستانی ،عبدالکریم (1364)  الملل و النحل، تصحیح محمد بن فتح الله بدران، قم:انتشارات رضی
علی، جواد( 1968 ) المفصل فی التاریخ العرب قبل الاسلام،بیروت،دارالعلم للملایین
فاضلی، محمد(1386) «صعالیک یا آزادگان مطرود» فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
فروخ، عمر(1964) تاریخ الادب العربی، بیروت: دارالعلم للملایین به نقل از دانشنامه اسلامی ،مدخل جنگ های اعراب جاهلی
قباوه، فخرالدین(1970) شعرزهیربن ابی سلمی ،بیروت، دارالعلم للملایین
قیم،عبدالنبی (1388) فرهنگ معاصرعربی - فارسی،تهران،فرهنگ معاصر
کلینی، محمد بن یعقوب (1363) الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه
گلتسیهر،ایگناس (1959) العقیده والشریعه فی الاسلام یوسف موسی ودیگران،بی جا، دارالحدیثه
گیپ ،هامیلتون الکساندر راسکین (  3 137 ) درآمدی بر ادبیات عرب ،ترجمه یعقوب آزند،تهران:امیرکبیر
المبرد،ابوالعباس محمدبن یزید (1936) الکامل فی الغه والادب،تحقیق دکترزکی مبارک،مصر، دارالمعارف
معلقات سبع(1384) ترجمه: عبدالمحمد آیتی، چاپ چهارم، انتشارات سروش
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب(1374) تاریخ،ترجمه محمد ابراهیم آیتی ،تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی
Hassan al Hashim , Introduction to Islamic Theology and Law :
Hitti Philip (, 1950) Précis d’histoire des Arabes, traduction de Maurice Planiol, Payot, Paris
 http://www.scribd.com/doc/156205576/Introduction-to-Islamic-Theology-and-Law-1981-Ignaz-Goldziher
Lammens Henri(, 1926) L’Islam, Croyances et Institutions, Imprimerie catholique, Beyrouth cited in: Serghini Ahmaed(2007), L,institition musulmane , origine et évolution , thèse doctorale , Université Strasbourg.
Montgomery ,William(1999)Islam, Oneworld Publications, Oxford  Watt,
Serghini Ahmaed(2007) L,institition musulmane , origine et évolution , thèse doctorale , Université Strasbourg.
Tyan, Emile (1960) l’Histoire de l’organisation judiciaire en pays d’Islam, B.J. BRILL, Leiden