نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مطالعات توسعه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی/ دانشگاه تهران.

2 دانشیار گروه توسعه اجتماعی/ دانشگاه تهران

چکیده

آموزش و پرورش نوین ایران همواره پیوند ناچیزی با اجتماع محلی داشته است و بخشی از ناکامیابی این نظام آموزشی تمرکزگرا را باید پیامد همین ویژگی دانست. هرچند تلاش­هایی برای ایجاد پیوند میان اجتماعات محلی و نظام آموزشی صورت گرفته، به نظر می­رسد این تلاش­ها کافی و موفق نبوده است. این تحقیق می­کوشد به این سوال پاسخ دهد که؛ در دوره پهلوی چه طرح­های برای ایجاد پیوند میان نظام آموزشی و اجتماعات محلی روستایی وجود داشته و اثرگذاری این طرح­ها چگونه بوده است؟ داده­ها به روش کتابخانه­ای و اسنادی گردآوری شده­اند. نتایج بررسی نشان می­دهند در طرح­هایی چون «مدارس عشایری» و «سپاه دانش» شاهد پیوندی قابل توجه با اجتماعات محلی هستیم. این پیوند نقش موثری در ورود و گسترش آموزش­های نوین به جوامع غیرشهری داشت. طرح­های دیگری هم برای کاستن از فاصله نظام رسمی و اجتماع محلی وجود داشته­اند (مثل «مکاتب ابتدائیه دهکده­ها» و «منطقه­ای شدن») که بیشتر روی کاغذ مانده­اند.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، میرجلال (1351). «سپاه دانش (پیشرفت های آموزش و پرورش ایران در سال های پس از انقلاب سفید)». در: ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 65
احمدی، سید محمد (1386). تحلیلی جامعه شناختی از تأثیر آموزش و پرورش نوین بر تحول و تحرک اجتماعی در ایل قشقایی. شیراز: نوید شیراز، چاپ اول
بهرنگی، صمد (1336). کندوکاو در مسائل تربیتی ایران. تهران: شبگیر
بروجردی، علی (1373). «آموزش و پرورش در ایران باستان». در: فصلنامه مصباح، سال سوم، شماره 9
همن بیگی، محمد (1351). «پیشرفت های آموزش و پرورش ایران در سال های پس از انقلاب سفید: آموزش عشایر در ایران» در: ماهنامه آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت) شماره 61- مهر
تکمیل همایون، ناصر (1385). آموزش و پرورش در ایران. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی
دفتر هماهنگی برنامه ها (1352). «پیشرفت های آموزش و پرورش ایران در دوره انقلاب 1341- 1351» در: ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 67
رضایی، محمد (1386). ناسازه های گفتمانی مدرسه: تحلیلی از زندگی روزمره دانش آموزی. تهران: جامعه و فرهنگ
زربافیان، شمس الدین (بی تا). بررسی مقدماتی آموزش روستایی در ایران. واحد اقتصاد و آموزش و بررسی ای نیروی انسانی، موسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی، نشریه شماره 18
سرمد، غلامعلی (1372). اعزام محصل به خارج از کشور (در دوره قاجاریه). تهران: چاپ و نشر بنیاد. چاپ اول
سهرابی، علی (1387). آموزش و پرورش در عشایر ایران. شیراز: نوید، چاپ اول.
شفائی، علی رضا، نوراله مرادی و شمس الدین زریبافان (1351). بررسی آموزش عشایری و روستایی در منطقه فارس. بدون مشخصات بیشتر؟
صدیق، عیسی (1352). تاریخ فرهنگ ایران از آغاز تا زمان حاضر. تهران: دانشگاه تهران
عباسی سِروُک، لطف الله (1388). تاریخ و فعالیت های آموزش و پرورش عشایر ایران. تهران: مهرآوه عصر، چاپ اول
فاضلی، نعمت الله (1390). مردم نگاری آموزش؛ چند مطالعه مردم نگارانه در زمینه آموزش و پرورش امروز ایران. تهران: علم
قاسمی، احمد (1343). «تحلیل اماری از وضع تعلیمات ابتدایی». در: ماهنامه آموزش و پرورش، دوره 34، شماره 9
قنبری، محمدرضا (1386). نگاهی به مکتب خانه در ایران. در: مجله فرهنگ مردم. تابستان، شماره 8 و 9
کنی، علی (1336). سازمان فرهنگی ایران. تهران: دانشگاه تهران
ماتی، رودی (1383). «آموزش و پرورش در دوره رضاشاه». در: استفانی کرونین، رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین: دولت و جامعه در زمان رضاشاه. مترجم: مرتضی ثاقب فر. تهران: جامی
مدنی قهفرخی، سعید (1389). جماعت گرایی و برنامه های جماعت محور. تهران: شرکت بین المللی پژوهش و نشر یادآوران. چاپ اول
معمار، ثریا (1394). توسعه پایدار محله ای. تهران: جامعه شناسان، چاپ اول.
منصوری، طیبه (1388). «سپاه دانش در اسناد مجلس». در: پیام بهارستان، شماره 6.
نواب، محمدعلی (1372). نگاهی به درون مدارس (کیفیت آموزش و پرورش). تهران: مولف
نوری مجیری، مهرداد (1391). «آموزش و پرورش ایران، از قرن اول تا تأسیس دارالفنون». در: رشد آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، شماره 2
ودیعی، کاظم (1353). «از آموزش و پرورش منطقه ای تا مشارکت ملّی». در: ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 78
یوسفی، امرلله (1386). قصه ی آفتاب (نمونه ای زا روش های آموزشی بهمن بیگی). شیراز: قشقایی، چاپ اول.
Arasteh, R (1969). Education and Social Awakening in Iran, 1850-1968. Leiden: E.J. Brill, 1962. Octavo
Ayman, Iraj (1974). Educational innovation in Iran. Published By: The Unesco Press, Paris. ISBN 92-3-101215-0
Banani, A (1961). The Modernization of Iran 1921-1941. Stanford University Press.
Biddle, W. and Biddle, L. (1965). The Community Development Process. New York: Holt, Rhinehart & Winston.
Blank, Martin J. et all (2006). Community-Based Learning; Engaging Students for Success and Citizenship.  Washington: Coalition for Community Schools. ISBN: 1-933493-04-6 
Hustedde, Ronald J. (2009). "Seven theories for seven community developers". IN: Rhonda Phillips and Robert Pittman, an Introduction to Community Development. London and New York: Routledge
Menashri, D (1992). Education and the Making of Modern Iran. Ithaca: Cornell University Press.
Phillips, Rhonda and Robert Pittman (2009). An Introduction to Community Development. London and New York: Routledge