نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

2 دکتری تاریخ، دانشگاه تبریز

چکیده

انقلاب مشروطه، در مطبوعات خارج از ایران به ویژه قفقاز بازتاب­هایی داشت. پژوهش حاضر به تحلیل ماهیت مشروطه­ایرانی از منظر هفته­نامه ملانصرالدین با روش تحلیل­محتوا می پردازد. از دیدگاه ملانصرالدین مشروطه مفهومی وارداتی و فاقد پیشینه­ای در منظومه فکری ایرانیان بود و به همین اعتبار ایرانیان درک روشنی از مشروطه نداشتند. ملانصرالدین با آگاهی از همانند سازی­های مشروطه خواهان ایرانی، با اشاره به خاستگاه غربی آن، تاکید کرد ایرانیان با فهم خود از مشروطه درصدد ایجاد یک الگوی نوین در جامعه سنتی خود بودند بدون اینکه به این دریافت مهم توجه­کنند که مشروطه برآیند فرایند طولانی در تاریخ غرب و منطبق با بنیاد­های فکری به خصوص حاصل دانش و آگاهی­های لازمه بود. از این رو تلاش برای انطباق مشروطه غربی با جامعه ایرانی به مانند وصله های می­ماند که در مشروطه نارس ایران دوام چندانی نمی­یافت. از این منظر ایران کشوری بود که در آن  همه چیز از مشروطه، احزاب و تفکیک قوا شکل­دیگری به خود می گرفت. دامنه تغییرات موجود و تباین آن با مشروطه­غربی، به حدی بودکه از ایرانی­ها به عنوان  مشروطه­باز یاد کرد که می­بایست راه طولانی برای رسیدن به مشروطه طی می­کردند.

کلیدواژه‌ها

آجودانی، ماشاء الله(1384). مشروطه ایرانی، تهران: اختران.
آدمیت، فریدون(1354). فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطه ایران،تهران:پیام.
آفاری، ژانت( 1379).انقلاب مشروطه ایران، ترجمه رضا رضایی، تهران: بیستون.
اتحادیه، منصوره(1361).پیدایش و تحول  احزاب سیاسی مشروطیت: دوره اول و دوم مجلس شورای ملی،تهران: زوار
آل سید غفور،سید محسن(1391).«حقیقت مشروطه در بازی زبانی جامعه ی ایرانی»،فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،دوره 42،ش1.
دولت آبادی، یحیی( بی­تا). حیات یحیی، ج2، تهران:  آثار جاویدان و شرکت نسبی اقبال و شرکاء.
رسول زاده، محمدامین(1387).گزارش­هایی از انقلاب ایران، ترجمه رحیم رئیس نیا، تهران: شرکت نشر و پژوهش شیرازه کتاب.
صابر، م.ع(1962). هوپ هوپ نامه، باکو: نشریات دولتی آذربایجان.
کسروی، احمد (2537). تاریخ هجده ساله آذربایجان، تهران: امیرکبیر.
میرزاصالح، غلامحسین(1384).صورت مذاکرات مجلس اول، تهران: مازیار.
ناصرالملک،ابوالقاسم خان وایروانی، محمدآقا(1380). دو رساله در باره انقلاب مشروطه، به اهتمام عبدالحسین زرین کوب و روزبه زرین کوب، تهران: نقش جهان.
نشریه ملانصرالدین( 1324). ش 3،ش7، ش 9، ش 16، ش20، ش 21، ش22، ش23، ش24، ش 26، ش34.
نشریه ملانصرالدین(1325). ش2، ش 3،ش4، ش 5، ش 6، ش8، ش 10، ش13، ش19، ش25، ش 27، ش 35، ش 37.
نشریه ملانصرالدین(1326). ش 10، ش 52.
نشریه ملانصرالدین(1327). ش 5، ش 17، ش 19، ش 23، ش 39.
نشریه ملانصرالدین(1328).ش 1، ش 2، ش 3، ش 4، ش 7، ش 10، ش17، ش22، ش 23،ش 28، ش 31، ش33.