نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داریوش رحمانیان ¹
• مهدی میرکیایی ²

¹ استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه پیام‌نور (نویسندۀ مسئول)

چکیده

بحران‎های اقتصادی که در عصر ناصری به‎تدریج شدت می‎یافت، پیامدهایی همچون گرانی نان و قحطی‎ها را در پی‎ داشت. گرانی و قحطی نان در بسیاری از موارد در جوامع شهری به بلواهای نان و اعتراض مردم به حکومت منجرمی‎شد. عواقبی که این بلواها برای اعتبار حکومت و همچنین اقتصاد کشور در پی داشت، حکومت را دچار هراس و نگرانی می‎کرد. حکومت قاجار که روابطش را با مردم بر طبق الگوی سنتی شاه و رعیت تنظیم‎کرده‎بود و طبق این الگو مجالی برای اعتراض جمعی مردم در برابر حکومت وجود نداشت، به سرکوب این بلواها می‎پرداخت. شدت بلواها در بسیاری موارد حکومت را به عقب‎نشینی در برابر خواسته‎های مردم وادار می‎کرد. بلواهای نان مناسبات شاه و مردم را متأثرمی‎کرد، هرچند که به دگرگونی کامل آن الگوی سنتی منجرنشد. این پژوهش بر آن است تا به ارزیابی میزان تأثیر بلواهای نان بر روابط حکومت و مردم در عصر ناصری بپردازد و برخی جلوه‎های آن را مشخص کند. روش تحقیق، روش توصیفی ـ تحلیلی با تکیه بر اسناد دست اول است.

کلیدواژه‌ها

• نان
• بلوا
• قحطی
• گرانی
• عصر ناصری