Document Type : Research Article

Authors

1 Assistant Professor of History ,Qazvin International Imam Khomeini University

2 MA in History of Islamic Iran, Qazvin International Imam Khomeini University

Abstract

In the Safavid era, Shah Abbas, due to some socio-political requirements, made changes to the structural and operational modes of a number of posts, including Divan Beigipost. The formation of Divan Beigi dated back to pre-Safavid era. As a result a number of changes, this postdeveloped functionally and was transformed from a military system to a judicatoryone. It became in charge of settling complaints made by the public from the officials, supervising crimes and four-dimensional felonies, and legal and financial corruptions (like embezzlement and bribe). It was also responsible for establishing order in the society and pursuing satisfaction of the public. However, this post, despite playing an effective role in the society, faced turbulence after Shah Abbas, which eventually led to its functional waning. Given that, the present paper, through adopting a descriptive-analytic method and through using available documents, aims to study the reasons for the formation of Divan Beigipost in the judicial system of the Safavids, and attempts to answer these questions: What were the responsibilities of the DivanBeigi in the administrative and judicial structure of the Safavids? What events ultimately led to its positional and functional waning? The results of the study reveal that Divan Beigi, due to its extended duties, played a significant role in establishing social and legal security. However, after Shah Abbas, because of some reasons like the decline in the power of the Safavid kings, deviations from legal rules, dominance of Gorgianover Divan Beigi, and conflicts with clerical and governmental officials, it fell into a decline. As a result of this process, the social and legal structure of the Safavid dynasty weakened, and socio-political dissatisfaction of the public, particularly religious minorities, mounted.

Keywords

افشار، ایرج (87-1386). «بیاضی صفوی» (آداب‎ نامه‎نگاری پادشاهان صفوی به سراسر سرزمین‎های دیگر)، نامۀ بهارستان، س 8 و 9، دفتر 13-14.
افوشته‎ای نطنزی، محمود‎بن‎هدایت‎الله (1373). نقاوۀالاثار فی ذکرالاخبار، تصحیح احسان اشراقی، تهران: علمی و فرهنگی.
اولئاریوس، آدام (1379). سفرنامه، ترجمۀ حسین کرد بچه، ج 2، تهران: هیرمند.
آقاجری، هاشم (1380). کنش دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
بیات، اروج‎بیگ (1338). دونژوان ایرانی، ترجمۀ مسعود رجب‎نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
تاورنیه، ژان باتیست (1383). سفرنامه، ترجمۀ حمید ارباب شیروانی، تهران: نیلوفر.
تتوی، قاضی احمد (1378). تاریخ الفی، سید علی آل‎داوود، تهران: فکر روز.
ترکمان، اسکندربیگ (1382). عالمآرای عباسی، مصحح ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
جعفریان، رسول (1379). صفویه در عرصۀ دین و سیاست و فرهنگ، قم: پژوهشگاه، حوزه و دانشگاه.
چولوخادزه، الکساندر (1381). فهرست اسناد آرشیوهای گرجستان پیرامون تاریخ ایران، ج 1، تهران: وزارت امور خارجه.
حسینی استرآبادی، سید حسن‎بن‎مرتضی (1364). از شیخ صفی تا شاهصفی یا تاریخ سلطانی، تهران: علمی.
خواندمیر، غیاث‎الدین‎بن‎همام‎الدین (1370). حبیبالسیر، مصحح محمد دبیرسیاقی، ج 4، چ 3، تهران: کتابفروشی خیام.
دالساندری، وینچنتو (1381). سفرنامههای ونیزیان در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، چ 2، تهران: خوارزمی.
دبیران دبیرخانۀ شاه سلیمان صفوی (1388). منشآت سلیمانی، به کوشش رسول جعفریان، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
دوسرسو، آنتوان (1364). سقوط شاه سلطانحسین، ترجمۀ ولی‎الله شادان، تهران: کتاب‌سرا.
دهخدا (1377). لغتنامه، زیر نظر محمد معین، چ 2، تهران: دانشگاه تهران.
رجب‎زاده، هاشم (1335). آیین کشورداری در عهد وزارت رشیدالدین فضلالله همدانی، تهران: توس.
روملو، حسن‎بیگ (1349). احسنالتواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: بابک.
رویمر، ه‍ان‍س‌روب‍رت (1387). تاریخ ایران دورۀ تیموریان (پژوهش از دانشگاه کمبریج)، ترجمۀ یعقوب آژند، چ 3، تهران: جامی.
رهربرن، میشاییل (1337). نظام ایالات در دورۀ صفویه، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
سانسون (1346). سفرنامه، ترجمۀ تقی تفضلی، تهران: زیبا.
سوانح‎نگار تفرشی، ابوالمفاخر فضل‎الله (1388). تاریخ شاهصفی، تهران: میراث مکتوب.
شاردن، ژان (1372). سفرنامه، ترجمۀ اقبال یغمایی، تهران: توس.
شوستر والسر، سبیلا (1364). ایران صفوی از دیدگاه سفرنامههای اروپاییان، ترجمۀ غلامرضا ورهرام، تهران: امیرکبیر.
طباطبایی، محیط طباطبایی (بی‎تا). «دادگستری در ایران از انقراض ساسانی تا ابتدای مشروطیت»، نشریۀ وحید، س 4، ش 9.
طبیب، فرشته (1387). تشکیلات قضایی صفویه، دزفول: دارالمؤمنین.
طهرانی، محمدشفیع (1383). مرآت واردات، تصحیح منصور صفت‎گل، تهران: میراث مکتوب.
عالمآرای شاه اسماعیل (1384). اصغر منتظر صاحب، تهران: علمی و فرهنگی.
فلسفی، نصرالله (1375). زندگانی شاهعباس اول، ج 3، چ 6، تهران: علمی.
فلور، ویلم (1390). نظام قضایی عصر صفوی، ترجمۀ حسن زندیه، چ 4، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قمی، قاضی احمد (1359). خلاصهالتواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه.
کارری، جملی (1383). سفرنامه، ترجمۀ عباسعلی نخجوانی، چ 2، تهران: علمی و فرهنگی.
کرملی، پادریان (1383). اسناد پادریان کرملی بازمانده از عصر شاهعباس صفوی، به کوشش منوچهر ستوده، با همکاری ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب.
کمپفر، انگلبرت (1360). سفرنامه، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
لاکهارت، لارنس (1383). انقراض سلسۀ صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، چ 3، تهران: علمی و فرهنگی.
لمتون، آن‌ ک‍ات‍ری‍ن‌ س‍وای‍ن‌ ف‍ورد (1372). تداوم و تحوّل در تاریخ میانۀ ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: نی.
لمعهالسراج لحضرهالتاج (بختیارنامه) (1367). تصحیح محمد روشن، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مشیزی بردسیری، میرمحمدسعید (1369). تذکرۀ صفویۀ کرمان، محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: علم.
مصاحب، غلامحسین (1345). دایرۀالمعارف فارسی، ج 1-2، تهران: فرانکلین.
معوض، احمد (1355). «دادرسی در عهد سلجوقیان و خوارزمشاهیان»، مجلۀ بررسیهای تاریخی، س 11، ش2.
ملکم، سرجان (1380). تاریخ کامل ایران، ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت، ج 2، تهران: افسون.
منجم یزدی، ملا جلال‎الدین محمد (1366). تاریخ عباسی یا روزنامۀ ملا جلال، به کوشش سیف‎الله وحیدنیا، تهران: وحید.
موسوی میرفندرسکی، ابوطالب‎بن‎میرزا‎بیگ (1388). تحفهالعالم در اوصاف و اخبار شاه سلطانحسین، به کوشش رسول جعفریان، تهران: موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
میرزارفیعا، محمدرفیع‎بن‎حسن (1385). دستورالملوک میرزارفیعا، به کوشش و تصحیح محمداسماعیل مارچینکوفسکی، ترجمۀ علی کردآبادی، با مقدمۀ منصور صفت‎گل، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
میرزاسمیعا، محمدسمیع (1378). تذکرۀالملوک، به کوشش محمد دبیرسیاقی، یا تعلیقات مینورسکی بر تذکرۀ‎الملوک، ترجمۀ مسعود رجب‎نیا، تهران: امیرکبیر.
نخجوانی، محمد‎بن‎هندوشاه (1976). دستورالکاتب فی تعیینالمراتب، تصحیح عبدالکریم علی اوغلی علیزاده، ج 2، مسکو: دانش.
نصیری مراغه‎ای، محمدابراهیم‎بن‎زین‎العابدین (1373). دستور شهریاران، تصحیح محمدنادر نصیری‎مقدم، تهران: مجموعۀ انتشارات ادبی و تاریخی موقوفات محمود افشار.
نصیری اردوبادی، میرزا علی‎نقی(1372). القاب و مواجب دورۀ سلاطین صفویه، تصحیح یوسف رحیم‎لو، مشهد: دانشگاه مشهد.
نوایی، عبدالحسین (1363). اسناد و مکاتبات سیاسی ایران (از سال 1105- 1135ق همراه با یادداشت‎های تفصیلی)، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نوذری، عزت‎الله (1380). تاریخ اجتماعی ایران از آغاز تا مشروطیت، تهران: خجسته.
واله قزوینی اصفهانی، محمدیوسف (1387). خلدبرین، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وحید قزوینی، میرزامحمدطاهر (1383). تاریخ جهانآرای عباسی، تصحیح سید سعید میرمحمدصادق، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یوسفی، فرهاد (1382). «شکنجه در دورۀ صفویه در دستگاه قضایی»، نشریۀ ماهنامۀ قضایی، س 7، ش 40.