Document Type : Research Article

Authors

.

Abstract

The position of Nasqchi which existed in the governmental system and court organization from Safavid era, maintained itself even after the decline of the Safavids; however, it was omitted from the Iranian court administration during Qajar era for several reasons. The main problem and concern of this study is to dig out the influential causes and factors contributing to the omission of this position from the list of positions and offices in Qajar era. The data collection was library based and document based and interpretative analysis was adopted as well. The results of this research display that the establishment of similar institutions with the same function on the one hand, and Iranian internal transformations and dominance of the order and stability in the country, on the other hand, were the main causes of the omission of this position in Qajar era.

Highlights

.

Keywords

احتشام‌السلطنه , محمود. 1366. خاطرات احتشام‌السلطنه. به کوشش سید محمدمهدی موسوی. چاپ اول. تهران : زوار
احمدی کرمانی, یحیی. 1386. فرماندهان کرمان تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی. چاپ پنجم. تهران : علم
اعتضادالسلطنه , علی‌قلی میرزا. 1370. اکسیر التواریخ. تاریخ قاجاریه از آغاز تا 1259 هق. به اهتمام جمشید کیان فر. تهران : ویسمن
اعتمادالسلطنه, محمدحسن. 1363. الامآثر و الآثار چهل سال تاریخ ایران در دوره پادشاهی ناصرالدین‌شاه به کوشش ایرج افشار. تهران : اساطیر.
اعتمادالسلطنه, محمدحسن. 1367. تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمد اسماعیل رضوانی.. تهران : دنیای کتاب, 1367. جلد 3.
اعتمادالسلطنه, محمدحسن. 1357. صدر التواریخ یا تاریخ صدور قاجار. شرح‌حال یازده نفر از صدراعظم‌های پادشاهان قاجار. تصحیح محمد مشیری. تهران : روزبهان.
افشار, ایرج. 1380. دفتر تاریخ. ج2. تهران : مجموعه انتشارات ادبی و تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
آکسوری, مایکل. 1388. شمشیر ایران. نادرشاه از تفنگچی گری تا مسند پادشاهی. ترجمه محمدحسین آریا. تهران : اساطیر.
امین‌الدوله , علی. 1370. خاطرات سیاسی امین‌الدوله. به کوشش حافظ فرمانفرمایان. زیر نظر ایرج افشار. تهران : امیرکبیر.
بامداد, مهدی. 1384. شرح رجال ایران. قرن‌های 12. 13. 14. تلخیص ذبیح‌الله علی زاده اشکوری. تهران : فردوس.
بیانی, خان بابا. 1375. پنجاه سال تاریخ ایران در دوره ناصری.. تهران : علم.
بیانی, خان بابا. 1378. تاریخ نظامی ایران دوره صفویه. تهران : زرین قلم.
جونز, سرهارد فورد. 1386. روزنامه سفر خاطرات هیئت اعزامی انگلستان به ایران.. [مترجم] مانی صالحی علامه. تهران : ثالث.
خاوری شیرازی, فضل‌الله. 1380. تاریخ ذوالقرنین. تصحیح و تحقیق. ناصر افشار فر. تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات. کتابخانه موزه و مرکز اسناد. مجلس شورای اسلامی.
خورموجی, محمدجعفر. 1344. حقایق الاخبار ناصری. محمدجعفر خورموجی. تصحیح.حسین خدیو جم. تهران : زوار.
دروویل, گاسپار. 1348. سفرنامه دروویل. [مترجم] جواد محیی. چاپ دوم. تهران : گوتنبرگ, 1348.
دیوان‌بیگی, حسین. 1382. خاطرات دیوان‌بیگی از سال‌های 1275-تا 1317. به کوشش ایرج افشار. محمد رسول دریا گشت. تهران : اساطیر.
رستم الحکما, محمد هاشم. 1348. رستم التواریخ تصحیح محمد مشیری. تهران : بی‌جا.
رضازاده شفق, صادق. 1386. نادرشاه از دیدگاه مورخین و شرق شناسان.. تهران : ثالث.
ساروی, محمدتقی. 1371. تاریخ محمدی. احسن التواریخ. به اهتمام غلامرضا مجد طباطبائی. تهران : امیرکبیر.
سپهر, محمدتقی. 1377. ناسخ التواریخ به کوشش جمشید کیانفر.. تهران : اساطیر.
سعدوندیان, سیروس و اتحادیه, منصوره. 1368. آمار دارالخلافه تهران. سیروس سعدوندیان و منصوره اتحادیه. تهران : نشر تاریخ ایران.
سلیمانی, کریم. 1379. القاب رجال دوره قاجاریه. تهران : نی.
شعبانی, رضا. 1388. تاریخ ایران در عهد افشاریه. ج2. تهران : سخن, 1388.
صفایی, ابراهیم. 1352. یک‌صد سند تاریخی. تهران : شرق.
طرب نائینی, محمدجعفر بن محمدحسین. 1353. جامع جعفری. تاریخ ایران در دوره نادری. زندی و عصر فتحعلی‌شاهی. به کوشش ایرج افشار. تهران : انجم آثار ملی.
عضدالدوله, احمد میرزا. 2535. تاریخ عضدی. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران : بابک.
عین‌السلطنه, قهرمان میرزا سالور. 1374. روزنامه خاطرات عین‌السلطنه.ج 1، .تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار. تهران : اساطیر.
غفاری کاشانی, ابوالحسن. 1369. گلشن مراد.. به اهتمام غلامرضا مجد طباطبائی. تهران : زرین.
فریزر, جیمز بیلی. 1363. تاریخ نادرشاه افشار. ترجمه ابوالقاسم خان ناصرالملک. تهران : پاسارگاد.
فسایی, میرزا حسن. 1367. فارس نامه ناصری.ج 1. تصحیح منصور رستگار فسایی. تهران: امیرکبیر, 1367.
فلسفی, نصرالله. 1353. زندگانی شاه‌عباس اول. ج 2. تهران : دانشگاه تهران, 1353.
فلور, ویلم. 1365. برافتادن صفویان. برآمدن محمود افغان : (روایت شاهدان هلندی‌). [مترجم] ابوالقاسم سری. تهران : توس
فلور, ویلم. 1388. دیوان و قشون در عصر صفوی. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران : آگاه.
فلور, ویلم.  1381. نظام قضایی در عصر صفوی. ترجمه حسن زندیه. قم : پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
فورکاوار, نوبویوشى. 1384. سفرنامه فوروکاوا. ترجمه هاشم رجب‌زاده و ئه اورا کینیجى. تهران : انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فووریه, ژوآنس. بی تا. سه سال در دربار ایران. " خاطرات دکتر فووریه" به کوشش همایون شهیدی. ترجمه عباس اقبال آشتیانی. تهران : دنیای کتاب.
فیودورکورف, بارون. 1372. سفرنامه بارون فیودورکورف. [مترجم] اسکندر ذبیحیان. تهران : فکرروز, 1372.
کروسینسکی, یوداتادیوز. 1363. سفرنامه کروسینسکی یادداشت‌های کشیش لهستانی عصر صفوی با مقدمه مریم میراحمدی. [مترجم] عبدالرزاق مفتون دنبلی. تهران : طوس.
کریم زاده تبریزی, محمدعلی. 1367. اسناد و فرامین منتشرنشده قاجاری از دوران فتحعلی‌شاه قاجار. لندن : مؤلف.
کلانتر, میرزا محمد. 1362. روزنامه میرزا محمد کلانتر فارس. شامل وقایع قسمت‌های جنوبی ایران از سال ۱۱۴۲ تا ۱۱۹۹ هجری قمری؛ تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی. تهران : طهوری.
کمبل, جان. 1384. دو سال آخر. یادداشت‌های روزنامه سر جان کمبل نماینده انگلیس در دربار ایران سال‌های 1384-1383.تحقیق و تعلیقات و توضیحات ابراهیم تیموری. تهران : دانشگاه تهران.
گاتوغی کوس, آبراهم. 1347. منتخبی از یادداشت‌های ابراهیم گاتوغی کوس خلیفه اعظم ارامنه. ترجمه عبدالحسین سپنتا و هانانیان استفان. چاپ دوم. تهران : بی‌جا.
گلستانه, ابوالحسن. 1344. مجمل التواریخ شامل وقایع و رویدادهای سی‌وپنج سال بعد از نادرشاه و ذیل زین‌العابدین کوهمره ملقب به امیر در تاریخ زندیه و حواشی و اعلام و فهرست تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران : ابن‌سینا.
لنجانی اصفهانی, محمدحسن بن محمدرحیم. 1391. جنه الاخبار. بخش تاریخ زندیه و قاجاریه ( 1260-1268 ) به انضمام نخبه الاخبار. تصحیح میر هاشم محدث. تهران : مجلس.
مالکوم, سر جان. 1362. تاریخ ایران.. [تدوین] مرتضی سیفی فمی تفرشی و ابراهیم زند پور. [مترجم] میرزا اسماعیل حیرت. تهران : فرهنگسرا یساولی.
محلاتی, حاج سیاح. 1359. خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف وحشت به کوشش سعید محلاتی. تصحیح سیف‌الله گل‌کار. تهران : امیرکبیر.
محمود میرزا, قاجار. 1389. تاریخ صاحبقرانی. حوادث سلسله قاجاریه( 1190-1248 )تصحیح نادره جلالی. تهران : کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
محمود میرزا, قاجار. 1390. عهد حسام. سفرنامه لرستان و خوزستان 1245 هق. به کوشش ایرج افشار. تهران : میراث مکتوب.
مروی, محمدکاظم. 1364. عالم‌آرای نادری تصحیح محمدامین ریاحی.. تهران : زوار.
مدرسی, یحیی, سامعی, حسین و صفوی مبرهن, زهرا. 1380. فرهنگ اصطلاحات دوره قاجار، قشون و نظمیه . تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی, 1380.
مستوفی, عبدالله. 1386. شرح زندگانی من. ج1. چاپ پنجم. تهران : زوار, 1386.
مفتون دنبلی, عبدالرزاق. 1383. مآثر سلطانیه. تاریخ جنگ‌های اول ایران و روس به‌ضمیمه تاریخ جنگ‌های دوم از تاریخ ذوالقرنین. عبدالرزاق بیک دنبلی. تصحیح و تحشیه غلامحسین زرگری نژاد.. تهران : روزنامه ایران.
ملک‌المورخین, عبدالحسین خان. 1386. مرآت الوقایع مظفری. تصحیح عبدالحسین نوایی. چاپ اول. تهران : میراث مکتوب, 1386.
موریه, جیمز جاستی نین. 1386. سفرنامه جیمز موریه.. مترجم ابوالقاسم سری. تهران : طوس.
میرزا رفیعا, محمد رفیع بن حسن. 1348. دستورالملوک. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه. تهران. : دانشگاه تهران. مجله دانشکده ادبیات, 1348.
میرزا رفیعا, محمد رفیع بن حسن 1385. دستورالملوک. تصحیح محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. با مقدمه منصور صفت گل. ترجمه علی کردآبادی. تهران : وزارت امور خارجه.
میرزا سمیعا. 1334. تذکر‌ه‌الملوک "سازمان اداری حکومت صفوی". مینورسکی. ترجمه مسعود رجب نیا. حواشی و فهارس محمد دبیر سیاقی.. تهران : زوار و انجمن کتاب.
ناصرالدین‌شاه, قاجار. 1384. روزنامه خاطرات ناصرالدین‌شاه. از محرم تا شعبان 1306. تصحیح توضیحات عبدالحسین نوایی- الهام ملک‌زاده. تهران : سازمان اسناد و کتابخانه ملی.
ناصرالدین‌شاه, قاجار. 1367. روزنامه سفر گیلان. تصحیح منوچهر ستوده. گیلان : مؤسسه فرهنگی جهانگیری.
ناصرالدین‌شاه, قاجار 1354. سفرنامه خراسان. زیر نظر ایرج افشار. تهران : فرهنگ ایران‌زمین.
ناصرالدین‌شاه, قاجار 1381. سفرنامه ناصرالدین‌شاه به قم. به کوشش فاطمه قاضی‌ها. تهران : سازمان اسناد ملی ایران. پژوهشکده اسناد.
ناصرالدین‌شاه, قاجار. 1384. سفرنامه ناصرالدین‌شاه به مازندران. تصحیح هارون وهومن. تهران : پانیذ.
نامی, محمدصادق. 1363. تاریخ گیتی گشا با دو ذیل تألیف میرزا عبدالکریم بن علی‌رضا الشریف و آقا محمدرضای شیرازی. با مقدمه سعید نفیسی.. چاپ دوم. تهران : اقبال.
نظام‌السلطنه مافی, حسنقلی. 1386. خاطرات و اسناد حسنقلی خان نظام‌السلطنه مافی. جلد 1.به کوشش معصومه مافی و منصوره اتحادیه نظام مافی. تهران : نشر تاریخ ایران.
نوایی, عبدالحسین. 1368. نادرشاه و بازماندگانش. چاپ اول. تهران : زرنیغ.
نوری , محمدتقی. 1384. اشرف التواریخ. وقایع مربوط به دوره حکومت محمدولی‌میرزا در خراسان. تصحیح سوسن اصیلی.. تهران : میراث مکتوب.
ورهرام, غلامرضا. 1368. نظام حکومت ایران در دوران اسلامی(پژوهشی در تشکیلات اداری، کشوری و لشکری ایران از عصر مغلو تا پایان قاجار). تهران : مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ورهرام, غلامرضا 1385. نظام سیاسی و سازمانهای اجتماعی ایران در عصر قاجار. تهران : معین, 1385.
وزیری کرمانی, احمدعلی. 1385. جغرافیای کرمان؛ به‌ضمیمه رساله دهات کرمان. وزیری کرمانی. تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران : علم.
وزیری, احمدعلی خان. 1370. تاریخ کرمان. تصحیح و تحشیه. محمدابراهیم باستانی پاریزی. چاپ چهارم. تهران : علمی.
اسناد
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 96-78
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 12962/296
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 1618/296
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 1670/296
سازمان اسناد ملی شماره بازیابی. 1557/296
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 153/296
سازمان اسناد ملی. شماره بازیابی. 30005/240