صفائیان, بهاره, طولابی, توران. (1396). زنان،تجدد و بهداشت نوین در آستانه‌ی تشکیل دولت مدرن؛ بررسی رویکرد مجله عالم نسوان به بهداشت زنان. تحقیقات تاریخ اجتماعی, 7(2), 135-155. doi: 10.30465/shc.2018.2948
بهاره صفائیان; توران طولابی. "زنان،تجدد و بهداشت نوین در آستانه‌ی تشکیل دولت مدرن؛ بررسی رویکرد مجله عالم نسوان به بهداشت زنان". تحقیقات تاریخ اجتماعی, 7, 2, 1396, 135-155. doi: 10.30465/shc.2018.2948
صفائیان, بهاره, طولابی, توران. (1396). 'زنان،تجدد و بهداشت نوین در آستانه‌ی تشکیل دولت مدرن؛ بررسی رویکرد مجله عالم نسوان به بهداشت زنان', تحقیقات تاریخ اجتماعی, 7(2), pp. 135-155. doi: 10.30465/shc.2018.2948
صفائیان, بهاره, طولابی, توران. زنان،تجدد و بهداشت نوین در آستانه‌ی تشکیل دولت مدرن؛ بررسی رویکرد مجله عالم نسوان به بهداشت زنان. تحقیقات تاریخ اجتماعی, 1396; 7(2): 135-155. doi: 10.30465/shc.2018.2948
زنان،تجدد و بهداشت نوین در آستانه‌ی تشکیل دولت مدرن؛ بررسی رویکرد مجله عالم نسوان به بهداشت زنان
1دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی/دانشگاه لرستان
2استادیار تاریخ/ دانشگاه لرستان
چکیده
یکی از رهاوردهای تجدد در فرهنگ بهداشت و پزشکی ایران، ارائه خوانشی ناسوتی از بهداشت و تلاش برای درمان بیماری از همان رهگذر بود. به واسطه مرگ و میر مادر و کودک به‌عنوان یکی از دلایل کاهش جمعیت، بهداشت زنان در عصر قاجاری در کانون توجه قرار گرفت. با انتشار روزنامه‌هایی توسط زنان در اواخر دوره قاجاری، مسئله بهداشت مورد توجه روزنامه‌نگاران زن قرار گرفت. عالم نسوان(1311-1299) از روزنامه‌هایی بود که واکاوی آن بر محور مسئله بهداشت زنان و بر اساس الگویی توصیفی-تحلیلی هدف پژوهش حاضر است. نتایح پژوهش حاکی از آن است، حجم قابل‌توجهی از مقالات مرتبط با بهداشت زنان در این مجله، بیانگر نوعی تحول نگرش از ناآگاهی به تنانگی زن به ضرورت بسط مفهوم آن با توسل به پزشکی مدرن است. نویسندگان مجله با تأکید بر اهمیت پیشگیری و درمان بیماری، ضرورت جایگزینی پزشکی نوین با طبابت سنتی، نقد خرافه‌گرایی و بسط عقل‌گرایی و پزشکی نوین با الهام از تجربه‌های کشورهای غربی، جهت ارتقای سطح آگاهی بهداشتی زنان گام برداشتند. از این منظر، عالم نسوان رامی‌توان نماینده تفکری دانست که درصدد رخنه در ساختار و گزاره‌های سنتی مسلط بر نگرش به زن بود و می‌کوشید، افق نوینی بگشاید که در آن زنان به بهداشت دانش و آگاهی بیشتری پیدا کنند.
Iranian Women and Modern Hygiene as Mirrored by the Modernist Journals: The Case of Alam-e Nesvân
نویسندگان [English]
Bahareh Safaiean1؛ Tooran Toolabi2
1Lorestan university/
2Lorestan University, faculty of literature and humanities/ history department
چکیده [English]
At the eve of 20th century, a group of Iranian modernist women established a journal under the name “Alam-e Nesvân” (World of Women). This was part of a great modernist movement by Iranian women whose presence and attempts concentrated mainly in Tehran and other great cities. Among different issues of this journal, feminine hygiene and medcine and the modernist approach of the journal to these issue call for especial attention. Focusing on this journal, we aims to shed light on some less-studied aspects of Iranian women’s social and cultural life in late 19th and early 20th century. As the results show, this journal represent an attempt by a group of Iranian modernist women who aimed to conduce a change in the feminine discourse of Iranian culture in early 20th century from the traditionalist-masculine tone to a modernist-feminie one.
- آدمیت، فریدون(1378)، امیرکبیر و ایران، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ هشتم.
- آقاجری، سیدهاشم، بهرنگ صادقی، بهزاد کریمی(1390)، «پزشکی مذهبی مسلمانان در سده‌های میانه، ریشه‌ها و مبانی نظری»، مطالعات تاریخ فرهنگی، سال3، ش10، صص 1-28.
- امیدی‌پور، زهره، سوسن باستانی، علی رجبلو(1392)، «تحلیل رویکرد متجددانه‌ی زنان در دوره‌ی مشروطیت»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، س23، دوره‌ی جدید، ش20، پیاپی 110، صص 5-33.
- باقری، الهه، شهناز خواجه(1393)، «نکاتی در باب بهداشت و سلامت عمومی در نشریه شکوفه با تکیه بر سلامت مادر و کودک»، فصلنامه تاریخ پزشکی، ش 20، صص 47-82.
- باقری، الهه، مسعود کثیری(1391)، «انتشار نشریه دانش؛ گامی جهت مدرنیزه شدن نگرش جامعه نسبت به سلامت عمومی»، فصلنامه تاریخ پزشکی،صص 111-136.
- ببران، صدیقه(1381)، نشریات ویژه زنان و سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
- ترابی فارسانی، سهیلا(1395)، «زن و تحول گفتمان از خلال نشریه‌های زنان(از مشروطه تا پهلوی)»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، سال26، دوره‌ی جدید، ش30، پیاپی 120، صص 69-92.
- پولاک، یاکوب ادوارد(1368)، ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ اول.
- حاتمی، زهرا(1395)، تاریخ کودکی در ایران (از آغاز عصر ناصری تا پایان دوره رضاشاه)، تهران: نشر نگاه، چاپ اول.
- دالمانی، هانری رنه(1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه محمدعلی فره‌وشی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- ذاکرحسین، عبدالرحیم(1375)، مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- رحمانیان، داریوش، آفرین توکلی(1389)، «بهداشت و سیاست در دوره‌ی رضاشاه(مطالعه‌ی موردی: قرنطینه جنوب)»، مطالعات تاریخ فرهنگی، سال2، ش6، صص 61-76.
- رحمانیان، داریوش، زهرا حاتمی(1393)، «کودکی و تجدد در دوره‌ی رضاشاه»، مطالعات تاریخ فرهنگی، سال 5، ش20، صص 61-84.
- روستایی، محسن(1382)، تاریخ طب و طبابت در ایران(از عهد قاجاری تا پایان عصر رضاشاه) به روایت اسناد، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، جلد 1.
- صدرهاشمی، محمد(1364)، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان: نشر کمال.
- فلور، ویلم(1386)، سلامت مردم در ایران قاجاری، ترجمه ایرج نبی‌پور، بوشهر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
- کریمی، بهزاد(1395)، زنان در گفتمان پزشکی ایران با تکیه بر دوره صفویه، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- کریمی، بهزاد (1389)،«حفظ‌الصحه جدید، چند نکته درباب نوسازی نظام بهداشت و سلامت عمومی در عصر پهلوی اول(1304-1320ش)»، پیام بهارستان، ویژه تاریخ پزشکی، صص 681-691.
- کریمی، بهزاد (1392)، «تاریخ‌نگاری پزشکی مسلمانان: بررسی مطالعات و تحقیقات»، تاریخ و تمدن اسلامی، ش18، صص 141-161.
- کولیور رایس، کلارا (1383)، زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، تهران: نشر کتابدار.
- محبوبی اردکانی، حسین(1368؛ 1370)، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، به کوشش کریم اصفهانیان و جهانگیر قاجارییه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، جلد 1و 3.
- منظورالاجداد، سیدمحمدحسین، رقیه قاسمی(1389)، «بیماری‌های عمومی در دوره پهلوی اول و اقدامات دولت برای مقابله با آن»، پیام بهارستان، ویژه تاریخ پزشکی.
- منظورالاجداد، سیدمحمدحسین، رقیه قاسمی (1388)، «وبا و اقدامات دولت پهلوی اول برای مقابله با شیوع آن(1304-1320»، فصلنامهتاریخ پزشکی، سال اول، شماره اول.
- میلانی، عباس(1378)، تجدید و تجددستیزی در ایران(مجموعه مقالات)، تهران: نشر اختران.
- ناطق، هما (1375)، کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران، چاپ اول، پاریس: انتشارات خاوران.
- نوایی، عبدالحسین (1377) ایران و جهان، جلد دوم، تهران: انتشارات هما.
- هاشمیان، احمد، مجلس «حافظ‌الصحه» یا قدم‌های اولیه برای پایه‌گذاری وزارت بهداشت و درمان در ایران».
- نشریات
اطلاعات؛
دانش؛
جمعیت نسوان وطنخواه ایران؛
شکوفه؛
عالم نسوان.
-
- Ebrahimnejad, Hormoz, (2014) Medicine in Iran, Profession, Practice and Politics 1800-1925, Macmilan, Palgrave, 2014;
- Ebrahimnejad, Hormoz, (2004) Medcine, Public Health and the Qajar State, Patterns of Medical Modernization in Nineteenth Century Iran, Leiden & Boston, Brill: 2004;
- Ebrahimnejad, Hormoz, (1998) “Introduction de la médicineeuropéenne en Iran au XIXe siècle”, Science Sociales et santé, Vol. 16, n ̊4, 1998, pp. 69-96;
- Kashani-Sabet, Firoozeh, (2006)“The politics of reproduction: Maternalism and women’s hygiene in Iran, 1896-1941, Int. J. Middle East Stud. 38, pp. 1-29”;
- Ebrahimnejad, Hormoz, “Hallmarks of Humanism: Hygiene and love of Homeland in Qajar Iran”, The American Historical Review, Vol. 105, No. 4(Oct., 2000), pp. 1171-1203.
- Magner, Lois, N., (2005) A History of Medicine, second edition, Taylor & Francis Group,
ابتدای صفحه