نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه اراک
چکیده
حکومت صفویان در شرایطی شکلگرفت که امپراتوری عثمانی در مناطق غربی و خانات ازبک در شرق قلمرو ایران تمایلات توسعهطلبانهای را دنبالمیکردند. اختلافات جغرافیایی و تعارضات مذهبی باعث پدیدآمدن جنگهای طولانی بین صفویان با این دو قدرت منطقهای شد. این منازعات بخش بزرگی از مناطق جغرافیایی ایران را تحتتأثیر قرارداد و آسیبهای اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان بهدنبالداشت. مسئلۀ عمده در این نوشتار دریافت و آشکارکردن میزان آسیبهای ناشی از جنگهای دورۀ صفویه در مناطق شرقی و غربی بر برخی از زیرساختهای اقتصادی و سازه‌های شهری و روستایی است.
بر این اساس، پرسش عمدۀ این نوشتار عبارت است از اینکه اقدامات تهاجمی دشمنان و سیاستهای دفاعی صفویان الگوهای اقتصادی و جمعیتی کشور را تا چه میزان تحتتأثیر قراردادند. روش انجام پژوهش حاضر مبتنی بر توصیف، تحلیل و استنتاج از دادههای منابع تاریخی است. یافته‌های پژوهش نشانمیدهد تداوم جنگها و اقدامات تهاجمی دشمنان در کنار سیاستهای دفاعی صفویان، در آشفتگی و تخریب ساختارهای اقتصادی و همچنین کاهش جمعیت منطقه بسیار مؤثر بوده و کندی فرآیند تولید را در پیامد نهایی خود به همراه داشتهاست.
کلیدواژه‌ها
)