نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان/مربی گروه توسعه مدیریت مرکزتحقیقات توسعه مدیریت (نویسنده مسئول)،

2 استادگروه تاریخ/ دانشگاه اصفهان،

3 دانشیارگروه جغرافیای برنامه ریزی شهری/ دانشگاه شهیدچمران اهواز،

چکیده

به منظور ارزیابی تأثیر طرح عمران منطقه ای خوزستان در دوره پهلوی برتوسعه شهر دزفول تحقیق حاضر ازنوع پژوهش‌ تاریخی با ترکیبی از روش‌های توصیفی،روائی وتحلیلی انجام شده و بیان می کند که طرح عمران منطقه ای خوزستان شامل احداث سد دز،تأمین آب اراضی کشاورزی برای125000هکتار از اراضی زیر سد دز، تولید برق و طرح کشت وصنعت در منطقه دزفول باعث افزایش2 تا 4 برابری محصولات کشاورزی و انجام کشت‌های سودآور، انجام امور بنیادی واصلاح زیرساخت‌ها ازجمله ساخت راه و عمران شهری، احداث مدارس، درمانگاه و آموزش و بهداشت شده که در اثر آن شهر دزفول توسعه پیدا کرد و به مهمترین قطب کشاورزی کشور تبدیل شد. همچنین مشخص شد رشد فضایی وکالبدی شهر افزایش چشمگیری نسبت به سال‌های قبل از اجرای این طرح داشت

تازه های تحقیق

.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان،‌ یرواند‌ (1383). ‌ایران بین دو انقلاب، ‌مترجم کاظم فیروزمند و‌دیگران، چ هشتم،‌تهران:‌نشرمرکز
ابتهاج، ابوالحسن (1371). خاطرات ابوالحسن ابتهاج. ج 1، تهران: علمی.
احسانی، کاوه (1388).« تبار‌شناسی طرح های بزرگ عمرانی در ایران معاصر»، گفتگو، سال هفدهم، ش 54،صص132-113.            
احمدی، احمدعلی (1343). دورنمای رستاخیز خوزستان« مهر»، شماره 107،صص388-381
افتتاح شبکه آبیاری سد محمد رضا پهلوی،(1342) بورس، دوره اول، سال اول،شماره61،ص7.
افشارسیستانی،ایرج(1366). نگاهی به خوزستان.تهران:هنر
انصاری، عبدالرضا (1341).« طرح عمران خوزستان و نتایج آن برای اقتصاد کشور»، بانک مرکزی ایران، سال دوم،شماره 18،صص715-710
ایوانف، میخائیل‌ سرگه ‌یویچ (1356). تاریخ نوین ایران،مترجم، احسان طبری،تهران:بی نا پورفاطمی، مجید (1372). اوضاع اقتصادی و اجتماعی استان خوزستان  شهرستان ‌دزفول،اهواز:دفتر‌برنامه وبودجه استان خوزستان،مرکزانفورماتیک و مطالعات توسعه.
تابان،محسن و محمدرضا پورجعفر (1387). «بازشناسی عوامل هویتی بافت تاریخی دزفول و کاربرد آنها در توسعه شهر»،مدیریت شهری، سال هفتم،شماره22،صص42-23.
 «دورنمای اقتصادی ایران»(1347). بورس،دوره اول،سال ششم،شماره58،صص22-21
رزاقی،ابراهیم(1376).آشنایی با اقتصاد ایران،تهران:نشر نی.
روشه،گی(1390). تغییرات اجتماعی،مترجم منصور وثوقی،چ بیست ودوم،تهران:نشر نی
سجادی، سید محمود (1388).«دزفول دیرینه شهری بنیاد شده بر فرهنگ»، فرهنگ مردم، سال هشتم، بهار و تابستان،صص 88-79.
سروش، مهرنوش (1384). باززنده‌سازی عرصه های تاریخی شهر طراحی و احیای محله مسجد جامع دزفول، دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنرهای زیبا،استادراهنما دکترعیسی حجت.
شهرستان‌دزفول‌(1357)،اهواز:دفتربرنامه‌وبودجه استان خوزستان.
صرافی،مظفر(1377). مبانی برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای،تهران:سازمان برنامه و بودجه.
طرح جامع شهر دزفول (1353).جلد2،اهواز: دفتر برنامه و بودجه استان خوزستان،گروه مشاور داز.
علی‌پوردزفولی،حمید‌(1370).‌نقش‌عوامل‌طبیعی‌دراستقراروگسترش‌شهرستان‌دزفول،پایان‌نامه‌کارشناسی ارشد،‌ دانشگاه‌ تهران ، دانشکده‌ علوم ‌انسانی،‌رشته‌ جغرافیای طبیعی،استاد راهنما دکترمحمدتقی رهنمایی.
عیسوی،چالرز(1369). تاریخ اقتصادی ایران،مترجم یعقوب آژند،چ‌دوم،تهران:گستره
کاظمی، منصوره(1386).« مروری اجمالی بر سایر تحولات آمایش سرزمین ایران»، مجله اقتصادی،سال دوازدهم شماره های‌68-67‌،صص80-71
کاظمی شرقی،جلیل(1358). اثرات اقتصادی واجتماعی طرح های‌کشت وصنعت خوزستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، رشته جغرافیای اقتصادی، استاد راهنما دکتردره میرحیدر.
کرد،عبدالرضا(1364). گزارشی از شرکت های کشت وصنعت منطقه دزفول،اهواز:سازمان آب و برق خوزستان واحدآب.
گزارش‌ مختصری ‌در ‌مورد ‌اقدامات‌ سازمان ‌آب‌ و ‌برق ‌خوزستان ‌در اجرای ‌طرح‌های‌ آبیاری ‌و آبرسانی (1354)، اهواز: دفتر برنامه و بودجه استان خوزستان.
گل‌شکوه، ‌الهام ‌(1387).‌تحلیل‌ توسعه ‌فضایی ‌کالبدی‌ شهر‌ دزفول‌(85-1345)‌،‌ پایان‌نامه ‌کارشناسی ارشد،‌ دانشگاه ‌پیام‌ نور‌ تهران، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، گروه جغرافیا، استاد راهنما دکتر محمدتقی رهنمایی.
مرحله اول مطالعات راه های فرعی استان خوزستان‌(1354)،اهواز، دفتربرنامه و بودجه استان خوزستان.
ملک، حسین و محمود علیمراد (‌1365). « گزارش سفرخوزستان مطالعه نظام‌های سنتی، شرکت‌های سهامی زراعی و کشت و صنعت‌ها» ،تهران مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی، نشریه شماره3.
مهدوی، ‌حسین ‌و‌ دیگران (1343). «بررسی ‌مسائل ‌اقتصاد ‌روستایی‌ خوزستان»، ‌تحقیقات ‌اقتصادی، سال چهارم، شماره‌های10و9، صص255-186.
«نقش‌سد‌محمد‌رضا‌شاه پهلوی در توسعه کشاورزی»(1346)، بورس، دوره اول، سال‌پنجم، شماره44،ص241.
نظام‌های بهره‌برداری کشاورزی استان خوزستان‌(1362)،اهواز: سازمان برنامه وبودجه استان خوزستان.
Clapp, G.R (1957). “ A TVA for the Khuzestan Regain” Middle East Journal/ 11(1), 1-110.
Plan for Unified Development of the Natural Resources of Khuzestan Region(1959),Development & Resources of New york.
PurMosavi,S.Nader(2011).A Critical Analysis of Urban Renewal Policies in Iran,1286-1400AH/1907-2020AD,Sheffield University Publication.  
Salmanzadeh,Cyrus(1980),Agricultural Change and Rural Society in Southern Iran, Published by Middle East and North African Press Ltd,Cambridge England   
The Khuzestan Regional Development Program(1960),Khuzestan                      Development Service,p42.
مصاحبه‌ها:
سازمان اسنادوکتابخانه ملی ایران(1384) مصاحبه با احمدآل‌یاسین،مدیرعامل سایق سازمان آب وبرق خوزستان،تهران. ساکما: شماره بازیابی‌1200112-405.
سازمان اسنادوکتابخانه ملی ایران(2010)، مصاحبه با عبدالرضا انصاری،رئیس سابق سازمان آب وبرق خوزستان، ‌پروژه ملی تاریخ شفاهی و تصویری ایران،پاریس ، شماره بازیابی 1200112-488.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(1390)، مصاحبه با حسین محتشم‌نوری، معاون سابق سازمان آب و برق خوزستان، تهران، ، شماره بازیابی200112-219.
درکتانیان، غلامرضا (27فروردین‌1394). مصاحبه‌ با ‌‌‌احمد ‌شاکرزاده، رئیس‌سابق ‌مرکز‌ تحقیقات‌ کشاورزی ‌صفی آباد، دزفول.
درکتانیان، غلامرضا (14آذر1393). مصاحبه با سیدعزیزنبوی، مدیرعامل سابق شرکت کشت وصنعت شهید بهشتی، دزفول.
درکتانیان،غلامرضا(14آذر1393).مصاحبه با نجف هدایت، پژوهشگر دانشگاه کرن فیلد انگلستان، دزفول.
درکتانیان،غلامرضا(30مهر1394). مصاحبه با عزیزاله کلانتریان،رئیس سابق شبکه آبیاری دزفول،دزفول.
پورموسوی، نادر(15شهریور1394). مصاحبه با حاج علی نوروزی، راننده بازنشسته سازمان آب و برق خوزستان، دزفول.
 
اسناد،تصاویر‌ونقشه‌ها:
سندشماره2و1، ساکما،پرونده شماره4و3/8874-220.
سندشماره4و3،ساکما،پرونده شماره230و229/8874-220.
تصویر شماره 1 برگرفته از:
             The Khuzestan Regional Development Program(1960),Khuzestan Development Service,p42.
نقشه شماره 1برگرفته از«طرح مقدماتی توسعه کشت اکالیپتوس در اراضی آبخور سد محمدرضا شاه‌ پهلوی» (1354). وزارت نیرو، شرکت سهامی آب و برق خوزستان، قسمت آبیاری دز، صفی آباد.
نقشه شماره2، عکس هوایی از شهر دزفول، سال1342، برگرفته از:
PurMosavi,S.Nader (2011).A Critical Analysis of Urban Renewal Policies in Iran, 1286-1400AH/1907-2020AD, Sheffield University Publication,P272.
نقشه شماره 3، عکس هوایی از شهردزفول، سال1351، برگرفته از:
            PurMosavi, S.Nader (2011) A Critical Analysis of Urban Renewal           Policies in Iran, 1286-1400AH/1907-2020AD, Sheffield University Publication, P273.