نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار تاریخ/ دانشگاه لرستان

2 کارشناس ارشد تاریخ ایران در دوره اسلامی/ دانشگاه لرستان

چکیده

       با توجه به نابسامانی­های اجتماعیِ موجود در لرستان مقارن برآمدن رضاخان و تلاش وی برای برقراری امنیت در کشور، لرستان از جمله مناطقی بود که برقراری نظم و امنیت در آن ضرورت داشت. بافت ایلیِ منطقه، مساعدت بخشی از خوانین و متنفذان محلی موسوم به «خوانین دولتخواه» مهمترین عاملِ توفیق دولت پهلوی اول در تحقق این امر بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، نقش خوانین و متنفذین لرستان در تعامل با دولت پهلوی اول جهت استقرار امنیت در این منطقه مورد بررسی قرار می­گیرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد این گروه به خاطر رقابتهای درون طایفه­ای یا به خاطر حفاظت از منافع خود به همراهی با دولت مرکزی پرداخته و از طریق حفظ نظم و امنیت، ابلاغ و اجرای فرامین دولتی، کمک به رفع عوامل ناامنی، حمایت از عملیات نظامی ارتش در قالب شرکت در لشکرکشی­ها، دادن اطلاعات و راهنمایی، تأمین تدارکات، نیروی دولتی را در استقرار امنیت مساعدت نمودند.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان، یراوند(1392). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشرنی.
آریا، محمدحسین (1376). لرستان در سفرنامه سیاحان، تهران: فکر روز.
ادموندز، جان، سیسل(1362). یادداشت های سفر لرستان، ترجمه  اسکندر امان الهی بهاروند (همراه رساله مینورسکی و مفربارون دوبلر درباره لرستان و لرها) تهران: نشر بابک.
 اقبالی، رضا (1391). امنیت و انتظامات در لرستان از صفویه تا پهلوی، قم: ائمه.
امان الهی بهاروند، سکندر (1391). رضاشاه و لرها، مجموعه مقالات، خرم‌آباد، اردیبهشت جانان.
امیراحمدی، احمد(1373الف). اسناد نخستین سپهبد ایران، به کوشش سیروس سعدوندیان، تهران: مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی.
ایوانف، س.م  (1356). تاریخ نوین ایران، ترجمه هوشنگ تیزآبی و حسن قائم پناه، تهران: اسلوج.
بهرامی، روح الله(1377). سیاست قومی پهلوی اول در قبال قوم لر، فصلنامه مطالعات راهبردی،س1، شماره1، بهار 1377.
پهلوی، رضا شاه (1303). سفرنامه خوزستان، بی‌جا: مرکز پژوهش و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی.
پهلوی، رضا شاه(1345). یادداشتهای رضا شاه، به کوشش علی نصیری، تهران: مطبوعات شاه.
خدابخشی، حاجی رضا (1384). تاریخ سیاسی لرستان، ج1، خرم‌آباد: افلاک.
داگلاس، ویلیام اورویل (1377). سرزمین شگفت، ترجمه حمیدرضا دالوند و شیرین وطن‌دوست، لرستان‌پژوهی، س1، ش 1 و 2، تهران.
دالوند، حمیدرضا (1385). انقلاب اسلامی در لرستان، ج1، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
درخشانی، علی‌اکبر (1386). خاطرات،  به کوشش حبیب‌ لاجوردی، تهران: صفحه سفید.
رزم‌آرا، علی  (1320). جغرافیای نظامی (لرستان) تهران: ستاد بزرگ ارتشتاران.
رزم‌آرا، علی  (1393). خاطرات و اسناد سپهبد حاج علی رزم‌آرا، به کوشش کامبیز رزم‌آرا و کاوه بیات، تهران: پردیس دانش.
ستوده، یدالله (1388). شورش لرستان، ، خرم‌آباد: شاپورخواست.
شاه‌بختی، محمد (1373). عملیات لرستان، اسناد سرتیپ محمدشاه‌بختی (1306 و 1303) به کوشش کاوه بیات، تهران: شیرازه.
شجره، حسین (1395). سفرنامه حسین شجره به لرستان، تصحیح محمدجعفر محمدزاده، خرم‌آباد، شاپورخواست
شهسواری، ثریا و سعید نجار(1393). « بررسی تأثیرسیاست­های نوسازی رضاشاه برایلات و عشایر لرستان»،  پژوهشنامه تاریخ­های محلی ایران، س2، ش5، زمستان 1395.
صفایی، ابراهیم (بی‌تا)،. نخست وزیران ایران، ج1، تهران: انجمن تاریخ.
غضنفری امرایی، اسفندیار (1393). تاریخ غضنفری، به کوشش اسعد غضنفری و یداله ستوده، خرم‌آباد: شاپورخواست.
فوران، جان (1390). مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
فهیمی، مهدی (1388). نقش میرهای سیمره در تاریخ لرستان، اسناد و تصاویر، خرم‌آباد: شاپورخواست.
قراگوزلو، غلام‌حسین (1388). جنگ های لرستان، تهران: اقبال.
کاتم، ریچارد (1385). ناسیونالیسم در ایران، ترجمه احمد تدین، تهران: کویر.
کرونین، استفانی (1377). ارتش و حکومت پهلوی، ترجمه غلام‌رضا علی بابایی، ویرایش محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: خجسته.
گروته هوتم(1369). سفرنامه، ترجمه مجید جلیل وند، تهران: نشر مرکز.
مکی، حسین (1324). تاریخ بیست ساله، ج2، تهران: علمی.
والیزاده معجزی، محمدرضا (1382). تاریخ لرستان روزگار پهلوی، ویرایش غلام‌رضا عزیزی، تهران: حروفیه.
ویلسون، آرنولد (1363). سفرنامه: تاریخ سیاسی و اقتصادی جنوب ایران، ترجمه حسین‌علی سعادت نوری، تهران: وحید.
همو(1373ب). خاطرات نخستین سپهبد ایران احمد امیراحمدی ، به کوشش غلام‌حسین زرگری‌نژاد، تهران: مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی.
همو(1380). تاریخ لرستان روزگار قاجار ، ویرایش حمیدرضا دالوند، تهران: حروفیه.
یکرنگیان، میرحسین (1326). گلگون کفنان، گوشه‌ای از تاریخ نظامی معاصر، تهران: علمی.
مجموعه اسناد
آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، شماره بازیابی 296- 492،‌ 12-17-293
آرشیو سازمان اسناد ملی غرب کشور/ همدان، شماره‌های بازیابی 103/ 280/91، 40/280/91، 57/280/91، 62/280/91، 651/293/91، 147/280/91، 59/280/91، 150/280/91.
مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر، شماره بازیابی 42- 1790.
مجموعه اسناد خانوادگی محمدرضا والیزاده معجزی، خرم‌آباد، کتابخانه تخصصی گروه تاریخ دانشگاه لرستان.
مجموعه اسناد خانوادگی نصرت اسکندری، خرم‌آباد.
مصاحبه
مصاحبه با آقای نجم‌الدین مصدق،لرستان، 26/9/94.
مصاحبه با آقای یداله ستوده، لرستان،  12/9/94.
مصاحبه با آقای سام دالوند لرستان،  28/6/95.
مصاحبه با آقای ذبیح‌اله معینی، لرستان،  25/6/95.