نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد علی کاظم بیگی

دانشیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

معمولاً کنسولگری دولت‌های خارجی در بنادر و شهرهایی تأسیس می‌شود که از پیش روابط تجاری با آن‌ها وجود داشته باشد. بریتانیا در دوران قاجاریه به‌رغم نداشتن اتباع و بازرگانی با ایالات جنوب دریای مازندران، یک کنسولگری در رشت و یک نمایندگی کنسولی در استرآباد تأسیس کرد و کارگذارهای محلی (وکیل‌الدوله) را بر آن‌ها گمارد. مقالۀ حاضر به بررسی علل تأسیس کنسولگری مذکور از سوی بریتانیا و سرنوشت کارکنان محلی آن اختصاص دارد. این مطالعه نشان می‌دهد که افتتاح کنسولگری به‌وسیلۀ بریتانیا در آن منطقه اهدافی صرفاً سیاسی داشت و سیاسی باقی ماند. کارگذاران محلی آن نیز به‌رغم خدمت به امپریالیسم بریتانیا سود پایداری به‌دست نیاوردند.

کلیدواژه‌ها

• قاجاریه
• ایالات جنوب دریای مازندران
• بازی بزرگ
• کنسولگری بریتانیا
• وکیل‌الدوله‌های بریتانیا