نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• باقرعلی عادلفر ¹
• رقیه فراهانی منفرد ²

¹ استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین

² کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

چکیده

شهر قزوین پس از تشکیل دولت صفوی اهمیت ویژه و منحصر‌به‌فردی یافت و به‌سرعت مراحل رشد و ترقی خود را در زمان شاه ‌طهماسب اول طی‌ کرد. این شهر در وهلۀ نخست مرکز تجمع گروه‌ها و اقوام مختلفی شد که پس از پایتخت‌شدن راهی این شهر شدند. همچنین مرکزیت سیاسی این شهر اهمیت مذهبی و تجاری قابل‌‌توجهی بدان بخشید. در این دوران ساخت بناها و مساجد جلوة جدیدی به فضای این شهر بخشید، اما دیری نپایید که باانتقال پایتخت به اصفهان همین شهر پر‌جمعیت و پر‌جنب‌و‌جوش بر اثر نا‌بسامانی و درهم‌ریختگی سیاسی و اجتماعی رونق گذشتة خود را از دست داد. بررسی چگونگی گسترش شهری و صورت‌بندی‌های اجتماعی این شهر با توجه به تنوع قومی ـ مذهبی در این دوران سزاوار پژوهشی جدید است. در این مختصر مسئلۀ جابه‌جایی اقوام و گروه‌های مذهبی و کارگزاران دیوانی و پیامدهای آن در کالبد شهری به‌منزلة محور بحث مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

• قزوین
• پایتخت
• اوضاع اجتماعی
• جمعیت
• گسترش شهری