نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه یزد
چکیده
سابقۀ حضور زرتشتیان در یزد به نخستین ایام ورود اسلام به ایران باز‌می‌گردد. تهاجم تیمور و گسترش مصائب آن‌ها در خراسان و نواحی شمالی باعث شد تا یزد با ویژگی‌هایی چون امنیت نسبی و مسافت زیاد از مراکز تحول‌خیز به کانون معتبری در جذب زرتشتیان تبدیل شود. علاوه‌بر تسری چنین رویکردی به دوران بعد، حیات اجتماعی زرتشتیان عهد ناصری از چند منظر حائز اهمیت می‌نمود که عبارت‌اند از تشدید فشارهای اکثریت بر اقلیت، بازتاب حمایت انگلیس از پارسیان هند در روابط آن‌ها با زرتشتیان ایران، و ظهور دولت‌مردانی نظیر امیرکبیر و میرزا حسین‌خان سپهسالار که طیفی از تلاش اصلاح‌طلبانة خود را به رعایت حقوق اقلیت‌ها اختصاص دادند و زمینۀ مناسبی را در تعاملات بعدی حکومت‌گران با زرتشتیان فراهم آوردند. بر این اساس، نوشتار حاضر می‌کوشد تا مبتنی‌بر اسنادی نویافته از نحوۀ برخورد حکومت‌گران با زرتشتیان به دو سؤال اساسی پاسخ دهد؛ اقدامات امیرکبیر در بهبود وضع این اقلیت تا چه حد به ارتقای اعتبار آن‌ها انجامید؟ هم‌طراز با نگرش‌های اصلاح‌طلبانة عهد ناصری، حمایت انگلیس و کارکرد انجمن اکابر پارسیان چه تأثیری در لغو جزیه از زرتشتیان داشت؟
کلیدواژه‌ها
)