نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام/دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه تاریخ/ دانشگاه پیام نور

3 دانشیار گروه تاریخ/دانشگاه پیام نور

چکیده

گروه صنعتگران خراسان و ماوراءالنهر در عهد تیموریان، پیرو رونق اقتصادی و سیاست حمایت­های امیران تیموری، موقعیت گزیده­ای در جامعه یافتند. مقاله این پرسش اساسی را مورد توجه قرار می‏دهد که سیاست­های تیمور و جانشینانش چه تأثیری بر جایگاه اجتماعی گروه صنعتگران در خراسان و ماوراءالنهر و به تبع آن بر وضعیت صنعت در این نواحی داشته است؟ در اثر شرایط و امکانات منطقه و حمایت حکومت گروه صنعتگران در خراسان و ماورالنهر بازساماندهی شدند و ساختار یافتند. در این پژوهش بررسی این فرآیند و بررسی نقش اجتماعی-اقتصادی گروه مذکور در ارتباط با حکومت تیموریان مد نظر قرار دارد. با روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اعم گزارشهای مربوط به دوره زمانی ظهور تیمور تا پایان حکمرانی بایقرا، احیاء گروه صنعتگران و جایگاه آنان در اجتماع به مثابه یک مسأله اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

احسانی، محمدتقی (1368). جلدها و قلمدان‏های ایرانی. تهران: بی جا.
احسانی، محمدتقی (1368). هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران. تهران: علمی و فرهنگی.
بارتولد (1336). الغ بیگ و زمان وی. ترجمه حسین احمدی‌پور. تبریز: کتابفروشی چهر.
بلانت، ویلفرد (1387). جاده زرین سمرقند. ترجمه رضا رضایی. تهران: عمران.
پطروشفسکی، ایلیاپاولوویچ (1344). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول. ترجمه کریم کشاورز. تهران: دانشگاه تهران. 2ج.
تاکستن و دیگران (1384). تیموریان. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی.
جوینی، علاءالدین‏عطاملک (1385). تاریخ جهانگشای جوینی. تصحیح محمد قزوینی. تهران: دنیای کتاب. 3ج. چ4.
حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله (1380). زبدۃ التواریخ. تصحیح کمال حاج سیدجوادی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 4ج.
حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله(1370). جغرافیای تاریخی خراسان در تاریخ حافظ ابرو. تصحیح غلامرضا ورهرام. تهران: اطلاعات.
حسینی‌تربتی، ابوطالب (1342). تزوکات تیموری. تهران: کتابفروشی اسدی.
خانیکوف، نیکولای ولادیمیروویچ (1375). سفرنامه خانیکوف. ترجمه اقدس یغمائی و ابوالقاسم بیگناه. مشهد: آستان قدس رضوی.
خنجی، فضل اله بن روزبهان (1355). مهمان نامه بخارا. به اهتمام منوچهر ستوده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (1333). حبیب السیر. زیر نظر محمد دبیر سیاقی. تهران: کتابفروشی خیام.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (1378). مکارم اخلاق. تصحیح محمداکبر عشیق. تهران: میراث مکتوب.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، نامة نامی. نسخه خطی. کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران. 3411.
دادور، ابوالقاسم و لیلا پورکاظمی (1388)، پای پوش ایرانیان در نگاره های دوران ایلخانی تیموری و صفوی، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، ش10.
دیماند، س . م (1365). راهنمای صنایع اسلامی. ترجمه عبدالله فریار. تهران: علمی و فرهنگی.
رحمتی، محسن (1394) «اوضاع اقتصادی خراسان در عهد سلطان ابوسعید گورکان»، پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال4، ش2، 73-92.
رفیعی، امیر تیمور (1386) «سیری در اوضاع اقتصادی خراسان بزرگ در عهد تیموری»، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ. دانشگاه آزاد محلات، سال2، ش6، 61-84.
رویمر، هانس‌روبرت و دیگران (1378). تاریخ تیموریان. ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی.
زمچی‌اسفزاری، معین الدین محمد (1338). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات. تصحیح محمدکاظم امام. تهران: دانشگاه تهران. 2ج.
زمچی‌اسفزاری، منشآت. نسخه خطی. کتابخانه مجلس شورای اسلامی. 13718.
سفرنامه ابن بطوطه (1376). ترجمه محمدعلی موحد. تهران: آگه. 2ج. چ6.
سمرقندی، دولتشاه (1382). تذکرۃ‏الشعراء. تصحیح ادوارد براون. تهران: اساطیر.
سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق (1383). مطلع السعدین و مجمع البحرین. تصحیح عبدالحسین نوائی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سیفی بخاری (1366). صنایع البدایع. به کوشش نجیب مایل هروی. چاپ شده در مجله رایزنی فرهنگی ایران - اسلام آباد. ش10.
سیفی هروی، سیف بن محمد (1383). تاریخنامه هرات. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: اساطیر.
شامی، مولانا نظام‏الدین (1363). ظفرنامه. از روی نسخه فلیکس تاور. تصحیح پناهی‏سمنانی. تهران: کتاب بامداد.
شیرزاده، اکبر (1390)، پژوهشی در فن پارچه بافی در دوره مغول و تیموریان، بخش4، ش111، نشریه نساجی امروز.
علیشیرنوایی، میرنظام‏الدین (1363). مجالس النفائس. به اهتمام علی اصغر حکمت. تهران: کتابفروشی منوچهری.
فلور، ویلم (1393). «بنیچه». دانشنامه جهان اسلام. ج4. http://rch.ac.ir/article/Details/11767. 2017/03/25.
قائینی، فرزانه (1383). حوزه آبگینه و سفالینه‏های ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
کلاویخو، روی گونسالس (1384). سفرنامه کلاویخو. ترجمه مسعود رجب نیا. تهران: علمی و فرهنگی. چ5.
گروبه، ارنست ؛ شراتو، امبرتو (1376). هنر ایلخانی و تیموری. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی.
مازندرانی، عبدالرحمن بن محمد بن کیا. رساله فلکیه. نسخه خطی. تهران: کتابخانه مجلس. 6544.
نخجوانی، محمدبن هندوشاه (1976م). دستورالکاتب فی تعیین مراتب. تصحیح عبدالکریم علی اوغلی علی‏زاده. مسکو: فرهنگستان علوم آذربایجان. 2ج.
نظامی، نظام الدین عبدالواسع (1357). منشأ الأنشاء. به کوشش رکن الدین همایونفرخ. تهران: دانشگاه ملی. ج1.
واصفی هروی، زین‏الدین محمود (1349). بدایع الوقایع. تصحیح الکساندر بلدروف. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. 2ج.
واعظ کاشفی، حسین (1350). فتوت‏نامه سلطانی. به اهتمام محمدجعفر محجوب. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
واعظ کاشفی، فخرالدین علی بن حسین (1356). رشحات عین الحیات. تصحیح علی اصغر معینیان. تهران: بنیاد نیکوکاری نوریانی. 2ج.
واعظ، اصیل‏الدین عبداله (1351). مقصدالأقبال سلطانیه و مرصدالآمال خاقانیه. تصحیح نجیب مابل هروی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
یزدی، شرف‏الدین علی (1387). ظفرنامه، تصحیح سعید میرمحمد صادق و عبدالحسین نوایی. تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. 2ج.
 
Asimov, M. S & Bosworth, C. E (1998), History of Civilization of Central Asia, volume IV, UNESCO.
Fredrick Starr, S (2013), Lost Enlightment Central Asia's Golden Age from the Arab Conquest to Tamerlane, Princeton University Press.
Subtelny, M. E (1998), Socio economic Baises of Cultural Patronage under the Later Timurids, International Journal of Middle East Studies, Vol.20, N.4