نقدِ اجتماعی عکس‌های اجتماعی بر اساس سلیقه‌های چشایی

حسن پور, محمد

doi:10.30465/shc.2020.28138.2005

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

محمد حسن پور

استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرومعماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

https://doi.org/10.30465/shc.2020.28138.2005

چکیده

حواس پنج‌گانه‌ی انسانی یکی از مهم‌ترین داده‌های مطالعاتی در تاریخ اجتماعی حواس است. و درمیان آن، ذائقه‌ی چشایی به‌دلیل درهم تنیدگیِ عمیق آن با فرهنگ‌های متنوع جوامع گوناگون، به‌اشکال متنوعی ظهوریافته و خوراک و دست‌پخت‌را در طبقات مختلف اجتماعی وابسته به‌آداب و سنت‌های متنوعی می‌سازد. عکس‌های اجتماعی این قابلیت‌را دارند که همچون گواهی بر این مدعا عمل‌کرده و سلیقه‌های چشایی‌را مبتنی بر ساختارها و بافتارهای اجتماعی، ایدئولوژی، و روابط اجتماعی عیان سازند.
روش: انسان‌شناسان و پژوهش‌گران تاریخ فرهنگی و اجتماعی، مجموعه‌ی ویژگی‌های منسجم در سلیقه‌ی چشایی‌را "روح غذا" می-نامند که بر کلیت سلیقه‌های چشایی یک جمعیت انسانی حاکم‌است. براساس کارکرد تاریخ اجتماعی حواس در مطالعه‌ی اسناد تاریخی زندگیِ روزانه، می‌توان حسّ چشایی‌را در صورت‌بندیِ طبقات اجتماعی به‌واسطه‌ی عکس‌های اجتماعی مورد تحلیل قرار داد.سؤال اصلی اما این‌است که چگونه به‌واسطه‌ی بازخوانی حسّ چشایی در عکس‌های روزمره، می‌توان به‌ویژگیِ "روح غذا" در یک-طبقه‌ی اجتماعی دست‌یافت؟ فرض براین‌است‌که عکس‌های اجتماعی، به‌ویژه آن‌ها که به‌صورت دم‌دستی گرفته می‌شوند، دارای اطلاعات دیداری قوی راجع به‌انواع سلیقه‌های چشایی در فرهنگ‌ها و طبقات مختلف اجتماعی هستند. با مطالعه‌ی آن‌ها براساس تاریخ اجتماعی حواس، می‌توان به‌الگویی در تحلیل عکس براساس سلیقه‌های چشایی دست‌یافت. نتیجه آن‌که عکس‌های اجتماعی کیفیات متنوعی از "روح غذا" را در طبقات مختلف اجتماعی به‌دست می‌دهند. در پایینِ هرم طبقاتی، افراد به‌سفره‌ی غذا و پر بودن آن توجه بیشتری دارند؛ در طبقه‌ی متوسط شهری، توجه به‌سلامت، لذت بردن از دورهمی‌ها، و مطلوبیت اجتماعی‌است و در طبقات مرفه ایران، خوراک همچون یک ابژه‌ی زیباشناختیِ عینی در عکس‌ها ارایه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

بوردیو، پییر (1394). تمایز، نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی. ترجمهی حسن چاوشیان. نشر ثالث، تهران.

تهامی، داریوش و فرشاد ابریشمی (1384). طهران قدیم (مشاغل). انتشارات ابریشمیفر. تهران.

شاهحسینی، رودابه (1392). خوراک در متون پیشین و راههای بهرهگیری از آن در رسانهی ملی. فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال دوم، شماره4. تهران.

محمدیآیین، شهرزاد (1395). نقد و بررسی دیدگاههای سفرنامهنویسان دربارهی فرهنگ غذایی ایرانیان در دورهی قاجار. فصلنامهی تاریخ نو. سال ششم، شماره 15. تهران.

Almerico, G. M. (2014). Food and identity: Food studies, cultural and personal identity. In: Journal of International Business and Cultural Studies, Vol. 8, Academic and Business Research Institute pub, Ponte Vedra Beach, United States.

Atkins, P., Bowler, I. (2001). Food in Society: Economy, Culture, Geography. Arnold pub. London.

Barthes, R. (2013). Toward a Psychosociology of Contemporary Food Consumption. In Book: food and culture a reader (third ed.). edited by carole counihan and penny van esterik. Routledge, New York.

Bosco, E. (2018). A Taste of Identity: Food, Material Culture, and Materiality in an Exhibition of the Museum of Chinese in America. Master Thesis Arts and Culture Museums and Collections. Leiden University. Netherlands.

Bourdieu, P. (2013). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. In Book: food and culture a reader (third ed.). edited by carole counihan and penny van esterik. Routledge, New York.

Boutaud, J., Becut, A., Marinescu, M. (2016). Food and Culture, Cultural patterns and practices related to food in everyday life, Introduction. In: International Review of Social Research, Vol. 6, No. 1, University of Bucharest, Romania.

Civitello, L. (2008). Cuisine and culture: a history of food and people. John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.

Gigante. D. (2005). Taste, A Literary History. Yale University Press, New Haven, United States.

Gisele Y. (2000). Not “From Scrach”: Thai food systems and “public eating”. In: Journal of Intercultural Studies. Vol. 21, Issue 3.

Hupkens, C., Knibbe, R., Drop, M. (2000). Social class differences in food consumption: The explanatory value of permissiveness and health and cost considerations. In: Europian Journal of Public Health. Vol. 10, No. 2.

Kirshenblatt-Gimblett, B. (1999). Playing to the Senses: Food as a Performance Medium. In: Performance Research, Vol. 4. No. 1.

Perullo, N. (2016). Taste As Experience, The Philosophy and Aesthetics of Food. Columbia University Press, New York.

Stajcic, N. (2013). Understanding culture: Food as a means of communication. In: Hemispheres, Studies on Cultures and Societies, No. 28. Publisher: Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, Poland.

Sutton, D.(2010). Food and the Senses.In: Annual Review of Anthropology 39.

تحقیقات تاریخ اجتماعی

نقدِ اجتماعی عکس‌های اجتماعی بر اساس سلیقه‌های چشایی

مراجع

مراجع

دوره 9، شماره 2
دی 1398
صفحه 1-23

نقدِ اجتماعی عکس‌های اجتماعی بر اساس سلیقه‌های چشایی

مراجع

مراجع

دوره 9، شماره 2دی 1398صفحه 1-23

دوره 9، شماره 2
دی 1398
صفحه 1-23