تأثیرات جمعیتی صنعت نفت در جزیره خارک و پیامدهای آن (1336-1356ش/1957-1977م)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه تاریخ، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

2 دکترای تاریخ ایران اسلامی، مدرس گروه تاریخ دانشگاه یاسوج. یاسوج، ایران.

3 دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه لرستان ، خرم آباد، ایران.

چکیده
این مقاله با استفاده از روش پژوهش‌های تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک آرشیوی، بر آن است تا به بررسی تأثیرات جمعیتی صنعت نفت در جزیره خارک در طی سالهای 1336تا 1356ش / 1957- 1977م بپردازد. از سویی، با نشان دادن پیوند میان صنعت نفت و رشد جمعیت، پیامدهای مترتب بر آن مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. با توجه به یافته ها، پیشرفتهای ناشی از ورود نفت و توسعه صنعتی در جزیره خارک، پیامدهای متناقضی به همراه داشت. از طرفی با ایجاد فرصتهای شغلی، درآمد پایدار و توسعه زیرساختها و امکانات زیربنایی، ظرفیتهای فراوانی برای رشد جمعیت در جزیره ایجاد نمود و از طرفی دیگر، تبعات اجتماعی زیادی به همراه داشت و موجب اختلال در خدمات رسانی و تأثیرگذاری در فرآیند رشد و توسعه در سطوح محلی و ملی در کوتاه و بلندمدت گردید. در نتیجه، دولت و مسئولین را به ارائه و اجرای راهکارها و سیاستهای آگاهانه ای برای حل مشکلات جمعیتی در منطقه واداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

The Demographic Impacts of Oil Industry in Khark Island and Its Consequences (1957-1977)

نویسندگان English

Jahanbakhsh Savagheb 1
ahmad lobatfard 2
Parvin Rostami 3
1 Professor of History, Lorestan University, ,Khoram abad, Iran.
2 PhD of History, Searcher and Teacher of University,Yasooj university, ysooj, Iran
3 Parvin Rostami, PhD student, History of Islamic Iran, Lorestan University,Khoram abad. Iran.
چکیده English

This paper use from Historical Research Method Based on Archival Documents to analyze the population effects of the petroleum industry in Khark Island during the years 1957-1977. On the one hand, by showing the link between the oil industry and population growth, the implications for it have been analyzed. According to the findings, the advances made by the oil industry and industrial development in Khark Island, had controversial consequences. On the one hand, by creating job opportunities, sustaining income and developing infrastructure, it created vast potential for population growth on the island, and on the other hand, it has had many social consequences and disrupted Service and influence in the process of growth and development at the local and national levels in the short and long term. As a result, the government and authorities were forced to present and implement informed policies and strategies to solve demographic problems in the region.

کلیدواژه‌ها English

Khark Island
Oil Industry
Population
Demographic Impacts
Negative Consequences
Solutions
آگ­برن، ویلیام فیلدینگ و مری نیم­کوف(1380)، زمینه جامعه­شناسی، اقتباس ا.ح. آریان­پور، چ13، تهران: گستره.
امیراحمدی، هوشنگ و فریدون نیک­پور(دی 1369)، «رشد جمعیت و توسعه اقتصادی و اجتماعی در ایران»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش40: 47- 57.
بدن، لوئی(2536)، تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه هوشنگ نهاوندی،چ5، تهران: مروارید.
پازارگاد، بهاءالدین(1359)، تاریخ فلسفه سیاسی، چ4، تهران: زوار.
حبیبی، محسن و مینا رضایی(تابستان1392)، «شهر، مدرنیته، سینما؛ کاوشی در آثار ابراهیم گلستان»، هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، دوره 18، ش2: 5- 16.
خسروی، خسرو(1342)، جزیره خارک در دوره استیلای نفت، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
 زنجانی، حبیب­الله(1371)،  مهاجرت، تهران: سمت.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 7/11/1337، سند 26704.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 20/8/1338،  249/ 6/ 1.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 21/2/1350، سند 698/4 ن.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 20/6/1350، سند527. 
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 20/10/1350، سند876.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 2/11/1350، سند 903.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 30/3/1351، سند 13111-220.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 26/6/1351، سند 2268/ن س.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 20/2/2535، سند 750.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 13/3/2535، سند 149/ ب .
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 9/4/2535، سند24541.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 22/8/2535، سند ر ن ع/4 – 5/3459. 
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 24/8/2535، سند 1073/ ش.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 18/1/2536، سند 4/ ش.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 28/2/2536، سند22500.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 19/4/2536، سند 512/8116.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند 48845- 293.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1345، شهرستان بندر بوشهر(1347)، ج139، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1355، شهرستان بندر ماهشهر(1358)، ج59، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
سدیدالسلطنه کبابی، محمدعلی(1342)، بندرعباس و خلیج فارس(اعلام الناس فی احوال بندرعباس)،تصحیح و مقدمه احمد اقتداری، تهران: کتابخانه ابن­سینا.
سعیدی­نیا، حبیب­الله و احمد لعبت­فرد(پاییز 1395)، «صنعت نفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق شمالی خلیج فارس؛ مطالعه موردی خارک  1335-1355ش/1956-1976م»، گنجینه اسناد، س26، ش103، دفتر سوم:  98- 115.           
سیری در صنعت نفت ایران(1348)، تهران: شرکت ملی نفت ایران، اداره کل روابط عمومی.
طاهرخانی، مهدی(1380)، «تحلیلی بر عوامل موثر در مهاجرت­های روستایی- شهری»، تحقیقات جغرافیایی، س16، ش62: 67- 93.
طرح گچساران خارک(2537)، تهران: شرکت­های عامل نفت ایران.
قدیری اصلی، باقر(1364). سیر اندیشه اقتصادی، چ6، تهران: دانشگاه تهران.
قره­باغیان، مرتضی(1373)، اقتصاد رشد و توسعه، ج 1 و 2، چ2، تهران: نی.
کشاورز، کریم(1363)، چهارده ماه در خارک یادداشت­های روزانه، چ1، تهران: پیام.
گریفین، کیت(1384)، راهبردهای توسعه اقتصادی، ترجمه محمدحسین هاشمی و حسین راغفر، چ3، تهران: نی.
متن قرارداد فروش نفت(بی­تا)، تهران: اداره مطبوعات و اطلاعات، دوره هجده قانونگذاری.
نراقی، یوسف(1380)، جامعه­شناسی و توسعه، تهران: فرزان­روز.
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19
بهار و تابستان
شهریور 1399
صفحه 123-146

  • تاریخ دریافت 25 فروردین 1398
  • تاریخ بازنگری 16 خرداد 1398
  • تاریخ پذیرش 13 مرداد 1398