بررسی مضامین اجتماعی و فرهنگی در تاریخنگری و تاریخنگاری اسکندربیک منشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ تمدن ملل اسلامی،دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 استادیار گروه تاریخ تمدن ملل اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران

3 استادیار گروه تاریخ تمدن ملل اسلامی ،دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران

چکیده
تحقیقات در حوزه تاریخ اجتماعی و فرهنگی در کشور ما در مقایسه با خاستگاه آن، غرب، اندک بوده است، به ویژه وقتی که سخن از مطالعه موردی و پیاده کردن یافته های این حوزه از علم بر روی آثار تاریخنگاری به میان می آید. این مقاله با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و تمرکز بر تاریخ عالم آرای عباسی اسکندربیک و مطالعه تحلیلی متن آن در پی پاسخ به این پرسش است که: مضامین اجتماعی و فرهنگی تا چه میزان در تاریخنگری و تاریخنگاری اسکندر بیک به کار رفته و نحوه کاربست آنها از سوی وی چگونه بوده است؟ هدف از این مقاله برداشتن گامی در راستای مطالعه تحلیلی آثار مورخان بنام تاریخنگاری اسلامی ایرانی به منظور استخراج و تشریح مضامینی است که امروزه ذیل تاریخ اجتماعی و فرهنگی واجد اهمیت هستند. براساس نتایج این تحقیق، اسکندربیک در تاریخنگری و تاریخنگاری خویش به ابعاد گوناگون تاریخ اجتماعی و فرهنگی از جمله اختلافات مذهبی و کلامی در میان کنشگران حکومتی و دینی، عادات و علایق اقشار مختلف مردم جامعه، ویژگی های شخصیتی و اخلاقی برخاسته از قومیت و فرهنگ افراد و گروه ها، نقش زنان در جامعه، ویژگی های حاکم و حکومت مطلوب، اعتقادات خرافی شاه، درباریان و مردم، و همچنین به برخی دیگر از مضامین و مقوله هایی که امروزه ذیل علومی چون انسان شناسی فرهنگی و روان شناسی مورد مطالعه قرار می گیرند، توجه خاصی داشته و رویدادهای اجتماعی و فرهنگی را جزو مهمترین مسائلی می دانسته که می بایست موضوع تاریخنگاری قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

A survey of social and cultural themes in the historiography of Eskandar beik Munshi

نویسندگان English

Ahmad Reza Ebadi 1
Valiollah Barzegar Kelishami 2
Mohammad Hussein Farajiha 3
1 PhD Candidate of Muslim Nations’ Civilization History, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 Assistant Professor of IMuslim Nations’ Civilization History, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
3 Assistant Professor of Muslim Nations’ Civilization History, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده English

Research in the field of social and cultural history in our country has been scant compared to its origins, the west, especially when it comes to case studies and implementation of findings of this field of science on the works of historiography. Using the descriptive-analytical method and analytically studying the text of Eskandar beik Munshi’s Tarikh-e Alam Aray-e Abbasi , this article seeks to answer the question that to what extent are the social and cultural themes used in his historiography, and how he applies them? The purpose of this article is to take a step towards the analytical study of the Iranian Muslim historiography works, in order to extract and explain the themes that are important today in the field of social and cultural history. According to the results of this study, Munshi, in his historiography, pays attention to various aspects of social and cultural history, including religious and theological disputes among governmental and religious actors, habits and interests of different segments of society, personality and moral characteristics of people and groups arising from their ethnicity and culture, the role of women in society, the characteristics of the ideal ruler and government, the superstitious beliefs of the king, the courtiers and the people, as well as some other topics that are studied today under sciences such as cultural anthropology and psychology. Munshi also pays special attention to social and cultural events and considered them to be among the most important issues that should be the subject of historiography.

کلیدواژه‌ها English

Tarikh-e Alam Aray-e Abbasi
Eskandar beik Munshi
historiography
Social and Cultural History
آرام، محمدباقر (1386)، اندیشه تاریخنگارى عصرصفوى، تهران: امیرکبیر
آقاجری، هاشم (۱۳۸۰)، تأملاتی در علم تاریخ و تاریخ‌نگاری اسلامی، تهران: نقش‌جهان
بختیاری، شهلا؛ جوزیان، اکرم (1395)، رویکرد اجتماعی ضیاءالدین برنی در تاریخ‌نگاری رسمی، دو فصلنامه تاریخ نگری و تاریخ‌نگاری، سال 26، شماره 17 (دوره جدید)
ترکمان منشی، اسکندربیگ (1382)، تاریخ عالم آرای عباسی، محقق/مصحح: ایرج افشار، تهران: امیرکبیر
ترکمان منشی، اسکندربیگ (1377)، تاریخ عالم آرای عباسی، محقق/مصحح: محمداسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب
زرین‌کوب، عبدالحسین(۱۳۶۲)، تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر
سرخیل، فاطمه (1390)، درآمدی بر روش و بینش تاریخی اسکندربیگ منشی ترکمان در عالم آرای عباسی، فصلنامه تاریخ اسلام، سال دوازدهم، شماره اول و دوم، شماره مسلسل  45 – 46
فارابی،شهین(1393)، بررسی جایگاه تواریخ دوره شاه‌عباس اول در تاریخ‌نگاری صفوی، پایان نامه دکتری، تهران:دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور مرکز
قائد شرفی، بهناز؛ معینی، مهیا، (1392) مبانی تاریخ اجتماعی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 189
موسی پور، ابراهیم (1386)، تاریخ اجتماعی رویکردی نوین به مطالعات تاریخی، تاریخ و تمدن اسلامی، شماره 6
واعظ شهرستانی، نفیسه (1382)، نقد و ارزیابی تاریخ نگاری اسکندر بیگ منشی در «عالم آرای عباسی»،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا»، شماره 68 و 69
Quinn, Sholeh (1993), Comparative study of traditions of Persian historical writing in Mughal India and Safavid Iran in the early modern period, University of Chicago
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19
بهار و تابستان
شهریور 1399
صفحه 223-244

  • تاریخ دریافت 01 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری 26 مرداد 1399
  • تاریخ پذیرش 12 مهر 1399