بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجاریه بر اساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی ،دانشگاه میبد، میبد، ایران

2 استادیار گروه ایران شناسی، دانشگاه میبد، میبد ، ایران

چکیده
تصور غالب و تصویری که عموما از زنان دوره قاجار به‌ویژه در دوران پیشامشروطه در مطالعات به نمایش گذاشته شده است مؤید تصویری منفعل و کاملا حاشیه‌ای‌ست. اما بازخوانیِ انتقادی اسناد و مدارک آرشیوی غیررسمی و خانوادگی به‌ویژه اسناد فراهم آمده و جمع‌آوری شده توسط آرشیو برخط «دنیای زنان در عصر قاجار» که مؤید مناسبات اجتماعی در عرصه‌های کمتر مطالعه‌شده و محوریت این پژوهش است، نشان می-دهد زنان در نقش‌های مختلف از جمله زوجه، مادر و فعال اقتصادی در چارچوب‌های شرعی و سنتی، دارای حقوقی مقبول بوده و بر همین اساس، کنشگری اجتماعی تاثیرگذاری داشتند. نویسندگان بر همین اساس با استفاده از روش تحلیل تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک آرشیوی و مطالعات کوشیده‌اند، تصویری همه‌جانبه از فعالیت‌ها و اشتغالات زنان متعلق به قشرهای مختلف اجتماعی عصر قاجار را به‌دست دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

Rereading Urban Women's Rights during the Qajar Era on basis of Archival Documents of "Women's World in the Qajar Era"

نویسندگان English

Elnaz Bagheri Abyaneh 1
Behzad Karimi 2
1 M.A in History of Islamic Iran, Meybod University,Meybod , Iran
2 Assistance professore of Iranian Studies , Meybod University,Meybod , Iran
چکیده English

The prevailing image of women in the Qajar period, especially in the pre-constitutional period, which has been shown in studies, confirms a passive and completely marginal image. However, critical review of informal and family archival documents, especially documents provided and collected by the online archive of "Women's World in the Qajar Era", that approves social relations in less studied areas, show Women in various roles such as wife, mother and economic activist in the religious and traditional frameworks, had acceptable rights and, accordingly, social activism. On this basis, the authors have tried to obtain a comprehensive picture of the activities and occupations of women belonging to different social strata of the Qajar era by using the method of historical analysis based on archival documents and studies.

کلیدواژه‌ها English

Women
Law
Qajar Era
Archive of the Women's World in the Qajar Era
آرشیو برخط دنیای زنان در عصر قاجار (دزدعق) وابسته به دانشگاه هاروارد به آدرس:     
http://www.qajarwomen.org
دزدعق، مجموعه «میثم احمدی کافشانی»: سند شماره‏ی 18A15161 ؛سند شماره‏ی 46A15161؛سند شماره‏ی 66A15161؛سند شماره‏ی 157A15161؛ دزدعق، مجموعه «الهه بهرامی»: سند شماره‏ی38A16175
دزدعق، مجموعه «کارن»: سند شماره­ی 133 A1252؛ سند شماره­ی 136 A1252؛سند شماره‌ی 139A1252؛سند شماره­ی 155 A1252؛سند شماره­ی 199A1252؛سند شماره‏ی 210A1252؛سند شماره­ی 250A1252؛سند شماره‏ی 256A1252
دزدعق، «مجموعه­ی امیرحسین نیک­پور»: سند شماره­ی 42A14142؛سند شماره­ی 82A14142؛ سند شماره­ی 150A14142؛ سند شماره‏ی 521A14142
دزدعق، «مجموعه­ی جمال رادفر»: سند شماره­ی 1A16179،
سند شماره­ی 4A16179،سند شماره­ی 69A16179،سند شماره­ی 74A16179،       سند شماره‏ی84A16179،سند شماره‏ی 86A16179،سند شماره­ی 105A16179؛سند شماره‏ی 269A16179؛سند شماره­­ی 312A16179
دزدعق، «مجموعه­ی زانیار نوری»: سند شماره­ی 11A13118؛سند شماره‏ی 26A13118؛سند شماره‏ی 9B13118؛سند شماره­ی 17B13118؛سند شماره‏ی 26B13118؛سند شماره­ی 47B 13118
دزدعق، «مجموعه­ی آیران دیبی»:سند شماره­ی 2A14145؛سند شماره‏ی 53A14145؛سند شماره‏ی 82A14145؛سند شماره‏ی 84A14145
دزدعق، «مجموعه­ی محمد عسگری»:سند شماره32A141
دزدعق، «مجموعه­ی سیدمهدی خطیبی»:سند شماره­ی 18A1256
دزدعق، «مجموعه­ی بهمن بیانی»:سند شماره‏ی 066B31
دزدعق، «مجموعه­ی موزه قاجار»:سند شماره­ی 28A14150
دزدعق، «مجموعه­ی غلامرضا سحاب»:سند شماره‏ی 1A13106
دزدعق، «مجموعه­ی آذرکیوان و محمدرضا رفیعی»:سند شماره­ی 9A1280
دزدعق، «مجموعه‏ی سعید بدیهی»:سند شماره‏ی 38A15166
دزدعق، «مجموعه­ی مرکز اسناد و کتابخانه‏ی استان یزد»:سند شماره‏ی 31A13122
دزدعق، «مجموعه‏ی رضا سرابی اقدم»:سند شماره‏ی 32A14148
دزدعق، «مجموعه‏ی آستان قدس»:سند شماره‏ی 69A14126
دزدعق، «مجموعه‏ی اشرفی»:سند شماره‏ی 187‏A1138
دزدعق، «مجموعه‏ی موزه‏ی مردم­شناسی اوز»:سند شماره‏ی 1A16184
دزدعق، «مجموعه‏ی مجید قاضی‌زاده»:سند شماره­ی 2A16187
دزدعق، «مجموعه‏ی بهرام شیخ‌الاسلامی»:سند شماره‏ی 111A1139؛سند شماره‌ی 183A1016
دزدعق، «مجموعه‏‏ی عبدالعلی سلطانی مطلق»:سند شماره­ی  16A1258
ابوریحان بیرونی (1351). التفهیم لأوایل صناعه تنجیم، با تعلیقات جلال­الدین همایی، انجمن آثار ملی، تهران. کریستین­سن، آرتور (1368). کریستین سن، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، دنیای کتاب، تهران.
جواهری، مریم (1395). پژوهشی در عقدنامه‌های ازدواج دوره قاجار، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
حجازی، بنفشه (1381). ضعیفه: بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر صفویه، قصیده­سرا، تهران.
حجازی، بنفشه (1385). تاریخ هیچکس: بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر افشاریه و زندیه، قصیده­سرا، تهران.
حجازی، بنفشه (1394). تاریخ خانم­ها: بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر قاجار، قصیده­سرا، تهران.
حسینی، مریم (1393). ریشه­های زن­ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، چشمه، تهران.
خسروپناه، محمدحسین (1381). هدف­ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی، پیام امروز، تهران.
رضایی، امید (1390). درآمدی بر اسناد شرعی دوره قاجار، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
ملاصدرا، (بی­تا). اسفار اربعه، مکتبه مصطفوی، قم.
مهریزی، مهدی (1386). شخصیت و حقوق زن در اسلام، علمی و فرهنگی، تهران.
میربغدادآّبادی، فرشیده (1392). «امیدوار به روایتی متفاوت از تاریخ زنان»، گفتگو با فرشیده میربغدادآبادی، مدیر اجرایی پروژه دنیای زنان در عصر قاجار، اندیشه پویا، س دوم، ش 9، مرداد و شهریور 1392.
نجم­آبادی، افسانه (1392). «به دنبال تاریخ خانه به خانه می­گردیم»، گفتگوی آمنه شیرافکن با افسانه نجم­آبادی درباره پروژه آرشیو آنلاین دنیای زنان در عصر قاجار، اندیشه پویا، س دوم، ش 9، مرداد و شهریور 1392.
دهقان‌نژاد، مرتضی و الهه محجوب (1394). «روابط حقوقی زن و مرد دوره‌ی قاجار در نظام خانواده»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، ش 2، صص 33-51.
طیباتی، حسین (1353). «سیری در قباله‌های ازدواج»، هنر و مردم، ش 140-141، صص 66-73.  
علیپور‏، نرگس (1389). «منع برده فروشی در عصر قاجار‏به روایت اسناد»، فصلنامه مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ، س چهل و دوم، ش 4/85.
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
اسفند 1399
صفحه 35-62

  • تاریخ دریافت 17 آبان 1399
  • تاریخ بازنگری 20 دی 1399
  • تاریخ پذیرش 10 اسفند 1399