نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عرفان ابراهیمی ¹
• مریم دادخواه تهرانی ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ادبیات نمایشی، دانشگاه تهران. ، تهران، ایران

² استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از اواسط دوران قاجار تاریخ ایران باستان مورد توجه هنرمندان و تحصیل‌کردگان قرار گرفت و در اواخر این دوران، با فروکش کردن احساسات مشروطه گرایانه و ضعف حکومت مرکزی، این توجه تشدید شد. بعد از قدرت گرفتن رضاشاه و افزایش کاوشگری باستان شناسی در نقاط مختلف ایران، برخی از هنرمندان آن دوران راه حل مشکلات جامعه ایران را در رجوع به گذشته درخشان ایران یافتند. مساله این پژوهش یافتن تفاوت‌ها بین گفتمان رایج و عملکرد هنرمندان است، اینکه آیا لزوما نوشتن متونی با مضمون تاریخ‌گرایی دلیلی بر تایید گفتمان مورد تایید حکومت وقت هست یا خیر. یکی از این هنرمندان، گریگور یقیکیان بود که با نوشتن دو نمایشنامه تاریخی سعی در باز سازی ایران باستان داشت. این پژوهش قصد دارد تا با معرفی یقیکیان، به چرایی اهمیت تاریخ ایران باستان در آن دوران بپردازد و با تحلیل نمایشنامه جنگ مشرق و مغرب، چگونگی بازتاب ایران پیش از اسلام در دوران پهلوی اول را، بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، بررسی کند. با استفاده از تحلیل گفتمان‌های رایج در دوران ابتدایی حکومت رضا شاه آشکار می‌شود که هر هنرمندی که در آن دوران دست به بازسازی ایران باستان زده باشد لزوما در حال بازتولید گفتمان حکومت وقت نیست، اما سازوکار گفتمانی را بازتولید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ‌گرایی
• پهلوی
• تحلیل گفتمان انتقادی
• جنگ مشرق و مغرب
• گریگور یقیکیان

موضوعات

• ویژه نامه تاریخ اجتماعی و هنر