بازتاب ایران پیش از اسلام در نمایشنامه جنگ مشرق و مغرب یا داریوش سوم (کدمانس) اثر یقیکیان با توجه به رویکرد تاریخگرایانه ابتدای دوران پهلوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ادبیات نمایشی، دانشگاه تهران. ، تهران، ایران

2 استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده
از اواسط دوران قاجار تاریخ ایران باستان مورد توجه هنرمندان و تحصیل‌کردگان قرار گرفت و در اواخر این دوران، با فروکش کردن احساسات مشروطه گرایانه و ضعف حکومت مرکزی، این توجه تشدید شد. بعد از قدرت گرفتن رضاشاه و افزایش کاوشگری باستان شناسی در نقاط مختلف ایران، برخی از هنرمندان آن دوران راه حل مشکلات جامعه ایران را در رجوع به گذشته درخشان ایران یافتند. مساله این پژوهش یافتن تفاوت‌ها بین گفتمان رایج و عملکرد هنرمندان است، اینکه آیا لزوما نوشتن متونی با مضمون تاریخ‌گرایی دلیلی بر تایید گفتمان مورد تایید حکومت وقت هست یا خیر. یکی از این هنرمندان، گریگور یقیکیان بود که با نوشتن دو نمایشنامه تاریخی سعی در باز سازی ایران باستان داشت. این پژوهش قصد دارد تا با معرفی یقیکیان، به چرایی اهمیت تاریخ ایران باستان در آن دوران بپردازد و با تحلیل نمایشنامه جنگ مشرق و مغرب، چگونگی بازتاب ایران پیش از اسلام در دوران پهلوی اول را، بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، بررسی کند. با استفاده از تحلیل گفتمان‌های رایج در دوران ابتدایی حکومت رضا شاه آشکار می‌شود که هر هنرمندی که در آن دوران دست به بازسازی ایران باستان زده باشد لزوما در حال بازتولید گفتمان حکومت وقت نیست، اما سازوکار گفتمانی را بازتولید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Pre-Islamic Iran in War of the East and the West by Yeghikian with Historical Approach

نویسندگان English

Erfan Ebrahimi 1
Maryam Dadkhah Tehrani 2
1 Master's student in dramatic literature, University of Tehran,
2 Assistance professor of performing arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده English

At the end of the Qajar era and with the subsidence of constitutionalist sentiments and the weakness of the central government, the history of ancient Iran was more and more noticed by artists. After Reza Khan came to power and increased archeological exploration in different parts of Iran, many intellectuals of that time found the solution to the problems of Iranian society in referring to Iran's brilliant past. Especially with the dominance of nationalist thoughts in Iran, these readings of history went in a certain direction. One of these people was Gregory Yeghikian, who tried to reconstruct ancient Iran by writing two historical plays. Yeghikian shows the fall of the great Achaemenid Empire in the play War of the East and the West and the weakening of the central government of Iran at that time and the causes of this fall and the occupation of Iran by Alexander the Great. However, at the same time, parts of northwestern Iran were occupied by Russian and Ottoman forces during the First World War. In this article, we are trying to explain why the history of ancient Iran was important in that era by introducing the Yeghikian, and by analyzing the play of the War of the East and the West, we will examine how pre-Islamic Iran was reflected in the first Pahlavi era, based on the approach of Fairclough 's critical discourse analysis.

کلیدواژه‌ها English

Historicism
first Pahlavi
critical discourse analysis
The Eastern and The Western war
Gregory Yeghikian
آبراهامیان،یرواند (۱۳۹۵). ایران بین دو انقلاب (چاپ نوزدهم). ترجمه فیروزمندی، کاظم و سایرین. تهران: نشر مرکز.
آقاگل‌زاده، فردوس؛ غیاثیان، مریم سادات (۱۳۸۶). «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی». نشریه زبان و زبان­شناسی، ۵: ۳۹-۵۴.
اکبری، محمدعلی (۱۳۹۳). تبارشناسی هویت جدید ایرانی: عصر قاجاریه و پهلوی اول (چاپ دوم). تهران: علمی و فرهنگی.
امیری دیلمانی، امیررضا؛ یوسفیان کناری، محمدجعفر (۱۳۹۸). «مطالعه سنت و مدرنیته در نمایشنامه‌های باستان‌گرا از ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ با رویکرد جامعه شناسانه». هنر و معماری: نشریه تئاتر، ۷۶: ۳۱-۵۰.
بصیری، آیدا (۱۳۹۸). پیوستگی و گسستگی فرهنگی در تئاتر ایران. تهران: علمی و فرهنگی.
پناهی، عباس (۱۳۹۸). «روش و بینش تاریخ‌نگاری گریگور یقیکیان در کتاب شوروی و جنبش جنگل». نشریه تاریخ نگری و تاریخ نگاری، ۲۴: ۴۳-۶۴.
رضاقلی، علی (۱۳۹۸). جامعه شناسی نخبه کشی (چاپ چهل و دوم). تهران: نشر نی.
شاهمیری، آزاده؛ دادور، ابوالقاسم (۱۳۹۴). «بررسی مواجه خود و دیگری در نمایشنامه جنگ مشرق و مغرب نوشته گریگور یقیکیان از منظر نشانه شناسی فرهنگی یوری لوتمان». هنر و معماری: نشریه تئاتر، ۶۳: ۸۷-۱۰۴.
طالبی، فرامرزی (۱۳۸۰). زندگی و آثار نمایشی گریگور یقیکیان. تهران: انتشارات انوشه.
فاضلی، محمد (۱۳۸۳). «گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی». نشریه پژوهش نامه علوم انسانی و اجتماعی، ۱۴: ۸۱-۱۰۶.
فنائیان، تاجبخش (۱۳۸۶). هنر نمایش در ایران تا سال ۱۳۵۷. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قندهاریون، عذرا؛ رستمی، محبوبه (۱۳۹۶). «بازنمایی کلیشه و ضدکلیشه زن؛ کاوشی در دنیای تبلیغات تلویزیون ایران با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف». نشریه راهبرد فرهنگ، ۱۰/۳۸: ۱۸۵-۲۰۶.
فیلیپس، لوئیز؛ یورگنسن، ماریان (۱۴۰۰). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی (چاپ دهم). تهران: نشر نی.
قلی‌پور، علی (۱۳۹۸). پرورش ذوق عامه در عصر پهلوی (چاپ چهارم). تهران: نشر نظر.
قائد، محمد (۱۳۹۴). عشقی سیمای نجیب یک آنارشیست. تهران: ماهی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (۱۴۰۰). دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار (چاپ دوازدهم). تهران: مرکز.
گودرزی، محسن (۱۳۸۸). «تحلیل گفتمان انتقادی». نشریه کتاب ماه علوم اجتماعی، ۲۲: ۷۷-۸۱.
ملک‌پور، جمشید (۱۳۸۶). ادبیات نمایشی در ایران، ملی گرایی در نمایش. تهران: توس.
ملک‌زاده، مهدی (۱۳۸۳). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: سخن.
میرسپاسی، علی (۱۳۹۸). تاملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمان‌های روشنگری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران (چاپ چهارم). ترجمه جلال توکلیان. تهران: طرح نو.
میلانی، عباس (۱۳۸۷). تجدد و تجددستیزی در ایران (چاپ هفتم). تهران: نشر اختران.
ناظرزاده کرمانی، فرهاد؛ محسن زمانی (۱۳۸۹). «انعکاس ملی‌گرایی در ادبیات نمایشی روزگار پهلوی اول». تهران: نشریه هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی و موسیقی. ۴۲: ۲۷-۳۶.
یقیکیان، گریگور (۱۳۸۰). زندگی و آثار نمایشی گریگور یقیکیان. تهران: انتشارات انوشه.
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25
ویژه نامه تاریخ اجتماعی و هنر
بهار و تابستان 1402 ، ( سردبیر مهمان: دکتر ابراهیم موسی پور بشلی)
شهریور 1402
صفحه 1-24

  • تاریخ دریافت 30 شهریور 1401
  • تاریخ بازنگری 22 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش 05 بهمن 1401