نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی ،تهران، ایران.

3 استادیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

انتخابات مجلس شورای ملی ازجمله رویدادها و جریاناتی بود که مردم منطقه کهگیلویه و بهبهان ‌که بر پایه سلسله‌مراتبی خاص در ساختار ایلی و نوعی نظام اجتماعی محلی گذران زندگی می‌کردند با آن مواجه شدند. ساختار ایلی-عشیره‌ای، نظام ارباب‌رعیتی و توجه مردم عادی به بزرگان باعث می‌شد تا پیش از اصلاحات ارضی برگزاری انتخابات بر سه محور تأثیرگذار حکومت مرکزی، خوانین و متنفذین محلی صورت پذیرد. بر این اساس پژوهش حاضر درصدد است با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی ماهیت مشارکت مردم در انتخابات دوره‌های سوم تا بیستم مجلس شورای ملی در منطقه بهبهان و کهگیلویه را تبیین کند. پرسش اصلی این است که: ساخت قومی- قبیله‌ای و نظام اجتماعی و سیاسی حاکم بر منطقه، در سیر تحول انتخابات این حوزه انتخابیه پیش از اصلاحات ارضی چه تأثیری داشته است؟ دستاورد پژوهش حاکی از این است که به سبب آشنا نبودن بسیاری از مردم با ماهیت و کارکرد انتخابات، این مهم توسط خوانین، متنفذین محلی و دخالت دولت مرکزی صورت می‌گرفت و رفتار انتخاباتی مردم به‌واسطه این سبک زندگی و عدم شناخت کافی از کارکرد مجلس شورای ملی، تحت تأثیر وابستگی‌های قومی و قبیله‌ای و تحت نفوذ قدرت‌های محلی حاکمِ در نظام ایلی بود. ازاین‌رو، مطابق با نظریه گابریل آلموند، فرهنگ سیاسی مشارکتی در مناطق کهگیلویه محدود و در منطقه بهبهان تبعی بود و موجبات انزوا و عدم کارایی مردم منطقه در تصمیم‌گیری‌ها و دگرگونی‌های سیاسی اثرگذار می‌شد.

کلیدواژه: انتخابات، مجلس شورای ملی، پهلوی، کهگیلویه، بهبهان، مشارکت سیاسی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ازکیا مصطفی، غفاری غلامرضا (1386)، جامعه‌شناسی توسعه با تأکید بر روستاهای ایران؛ تهران: نشر کلمه.
ایوبی حجت‌الله (1377)، «تحلیل رفتار انتخاباتی رأی‌دهندگان»، فصلنامه سیاسی اقتصادی، شماره ١٣۵-١٣۶.
باورمحمود (1324)، کهگیلویه و ایلات آن؛نوید شیراز:شیراز.
بایی­لاشکی، مریم و زهرا پیشگاهی ­فرد (1388)،«تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان»، نشریه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 1، شماره3 .
بدره­ای، سیدعلی و عارف موسوی (1388)، مدیریت نوین روستایی در جستجوی راهکاری مناسب برای توسعه دهیاری‌ها؛ تهران:اشتیاق نور
پالمر، مونتی و لاری اشترن و چارلز گایل( 1395)،نگرشی جدید به علم سیاست؛ ترجمهمنوچهر شجاعی، تهران: [به سفارش] دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
خبیری کابک (1378)،  مقایسه دو سطح تحلیل داخلی و بین المللی نویسندگان،فصلنامه راهبرد 1378 ،شماره 17
رفیع،حسین و مجید عباس­زاده مرزبالی و میثم قهرمان، (1397)، «فرهنگ سیاسی؛یک بررسی مفهومی و نظری»، فصلنامه سیاست، سال پنجم ، شماره 17.
رضوانی،علیاصغر( 1382 ) ،رابطهشهروروستا؛تهران:نشرماکان.
سلطانی،سلطانعلی (1392)، کهگیلویه و بویراحمد، مجموعه اسناد و گزارش‌ها؛ به کوشش کاوه بیات، 2 جلد، تهران: انتشارات مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
سیاهپور،کشواد (1396)،«موقعیت و جایگاه سیاسی ولایت بهبهان و کهگیلویه از سقوط زندیه تا آغاز عصر ناصری»،فصلنامه پژوهشنامه تاریخ‌های محلی ایرانسال پنجم، شماره دوم.
طاهری، عطا (1388)، کوچ کوچ؛ تهران: سخن.
عالم، عبدالرحمن (1394)، بنیادهای علم سیاست؛ تهران: نشر نی.
عبدالله،عبدالمطلب (1388)،«سیری در نظریه‌های رفتار رأی‌دهی»، مجلهرهیافت انقلاب اسلامی،سال سوم، شماره 8.
عسکری،نادر (1385)، باوی گوشه‌ای در سرای همایون؛ تهران: گوتنبرگ.
عیسوی،چارلز(1389)، تاریخ اقتصادی ایران (عصر قاجار 1332-1215 ه ق)؛ترجمه یعقوب آژند، تهران: گستره.
غفاری، هیبت الله (1368)، ساختارهای اجتماعی عشایر بویراحمد؛ تهران: نی.
غفاری،یعقوب (1378)، تاریخ اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد؛اصفهان:نشر گل‌ها.
قوام،عبدالعلی (1394)، سیاست‌های مقایسه‌ای؛ تهران: سمت.
کاویانی، مراد و مصیب قره بیگی (1396)، جغرافیایی انتخابات، بنیادها، مفاهیم و رویکردها؛ تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مجیدی کرایی، نور محمد (1393)،یادواره نظام سنتی ایلات کهگیلویه و بویراحمد؛تهران:فرهنگ مانا.
میرزائی تبار، میثم و وحید صادقی و محمدحسین حسینی(1396)،«تبیین رابطۀ طایفه گرایی و حقوق شهروندی (نمونه پژوهی: انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیة مَمَسَنی)»،مجلّة پژوهش­های جغرافیای سیاسی، سال دوم، شماره دوم، تابستان.
نیازی، محسن و همکاران (1398)، مشارکت سیاسیازنظریه تا عمل؛ تهران: نقد فرهنگ.
واعظ (شهرستانی)،نفیسه (1388)، سیاست عشایری دولت پهلوی اول؛ تهران:نشر تاریخ ایران.
اسناد مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره بازیابی19/2/1/3/170/3، 4/7/3/1/19/3،5/31/22/1/3، 6/114/22/1/2/1، 7/200/22/1/2/2، 9/164/22/2،10/38/22/2،11/120/13/2،12/12/12/2، 13/95/12/2، 14/179/12/1/3، 15/62/12/1، 16/145/11/1، 18/126/18/1،19/6/15/1، 20/115/40/1، 20/133/57/1
 
 
Almond G. A (1990), the study of Political culture،in A Disciplin divided:school,and sects in political science، Newbuly park، sage.
Almond G. A& Sidney verba(1963),The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations,USA,Sage Publications.Inc
BanducciSusan A.and KarpJeffrey A, (2008), Political Efficacy and Participation in Twenty-Seven Democracies: How Electoral Systems Shape Political Behaviour, British Journal of Political Science